Μακάρι να ήταν δυνατόν να δώσουμε εδώ μια εικόνα, μια αίσθηση, της τόσο ζωντανής και γενναιόδωρης παρουσίας των ομιλητών του Συνεδρίου μας, που πλαισίωσαν τις ομιλίες τους με παραστάσεις από τις παραδόσεις που εκπροσωπούν, και έτσι είχαμε την δυνατότητα να δούμε από πολύ κοντά το αρχαίο χορικό δρώμενο για την Ελλάδα, τον ιερό ινδικό χορό για την Ινδία, τις φόρμες του Ταϊ Τζι και του Σαολίν Κουνγκ Φου για την Κίνα, και να θαυμάσουμε το σπαθί της Ιαπωνίας. Αλλά και το “pujllay”, το ενεργειακό παιχνίδι του Περού.  
Αμέσως μόλις το επιτρέψει η ιδιάζουσα κατάσταση που βιώνουμε, λόγω της πανδημίας, θα επιστρέψουμε με την νεώτερη διοργάνωση αυτού του πολύ ενδιαφέροντος θέματος, που μας αφορά όλους.

DivineNEKTAR

 

I. ΕΝΑΡΞΗ (DivineNEKTAR)

Καλησπέρα σας

Σας ευχαριστώ που είστε εδώ σήμερα

Πριν καλωσορίσω τους ομιλητές μας, που βρίσκονται εδώ για να μοιραστούν την σοφία της παράδοσης που εκπροσωπεί ο καθ’ ένας τους, σχετικά με το πώς μπορούμε να αγγίξουμε την Ευζωΐα, θα ήθελα να εκφράσω δύο ερωτήματα, που με απασχολούν και εμένα προσωπικά.
Το πρώτο είναι το εξής:
Σε πόσο “επιστημονικά” όρια μπορεί να θέσει κάποιος το θέμα της Ευζωΐας – πόσο “επιστημονική” δηλαδή, μπορεί να γίνει μια τέτοια συζήτηση, για ένα θέμα που αφορά την Καλή Ζωή μας; Ο προβληματισμός αυτός θα οδηγούσε την σημερινή συζήτηση, στο να είναι είτε μια φιλολογική ημερίδα, είτε μια παρουσίαση εμπειριών…
Στην πρώτη περίπτωση, η καταγεγραμμένη γνώση θα οδηγούσε σε μια παράθεση πληροφοριών. Οι πληροφορίες είναι η πρώτη ύλη για την γνώση, φυσικά. Στην δεύτερη περίπτωση, η παράθεση πρακτικής εμπειρίας, από την γηγενή παράδοση των λαών που φιλοξενούμε, θα οδηγούσε στον προβληματισμό και στην υιοθέτηση πρακτικών. Και οι δύο άξονες είναι σωστοί, γι’ αυτό και προσπαθήσαμε να συνδυάσουμε και τα δύο απόψε. Με πιο απλά λόγια, αν το θέμα ήταν π.χ. “πώς πρέπει να περπατάμε σωστά”, καλό είναι να έχουμε την πληροφορία για την γνώση περί του ανθρωπίνου σώματος, αλλά επίσης καλό είναι να σηκωθούμε και να περπατήσουμε στην πράξη.
Ελπίζω λοιπόν αυτή η σημερινή συνάντηση να απαντήσει και με τους δύο τρόπους, στον κάθε ένα από εμάς. Να διευρύνει δηλαδή το πεδίο της πληροφόρησής μας, αλλά να μας δώσει και πρακτικές απαντήσεις και λύσεις για την ζωή μας.
Το δεύτερο ερώτημα που θα ήθελα να θέσω είναι αυτό:
Πώς είναι δυνατόν κάποιος να έχει δύο πατέρες;
Ο Μέγας Αλέξανδρος, τον οποίο θα φέρω ως παράδειγμα, είχε κατονομάσει δύο. Όπως είχε αναφέρει, ο Φίλιππος ήταν αυτός που του είχε προσφέρει το “ζην”, και ο Αριστοτέλης ήταν αυτός που του είχε προσφέρει το “ευ ζην”. Ο ένας ήταν, δηλαδή, ο φυσικός του πατέρας, ο πατέρας της φυσικής του ύπαρξης – και ο άλλος ήταν ο πατέρας του πνεύματος και της ιδιοσυγκρασίας του. Επομένως, είναι τόσο σημαντική η προσέγγιση του Ευ Ζην στην ζωή μας, που αυτός που θα μας οδηγήσει προς αυτήν, είναι σαν πατέρας για εμάς. Φαίνεται ότι το να επιβιώνεις και το να ζεις είναι δύο διαφορετικές έννοιες. Γι’ αυτό τον λόγο, με μεγάλη χαρά ανοίγω αυτή την συζήτηση και θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντική η παρουσία των ομιλητών μας.
Ο κάθε ένας από αυτούς θα μας παρουσιάσει ένα απόσταγμα της εθνικής παράδοσης που εκπροσωπεί, οδηγώντας μας να σκεφτούμε τί σημαίνει να Ζεις.
Και με τον τρόπο αυτό, εδώ απόψε, στο Θέατρο Θυμέλη της Έλλης Βοζικιάδου που μας φιλοξενεί, θα δημιουργήσουμε μια γέφυρα βαδίζοντας στην Ευρώπη, στην Ασία και στη Νότια Αμερική, για να δούμε αν είναι πραγματικά διαφορετικές οι βασικές ανάγκες των ανθρώπων…
Θέλω να καλέσω τον πρώτο μας ομιλητή, τον Juan Nuñez del Prado, να ανοίξει την σημερινή συζήτηση. Είναι τιμή μας που ο Ανθρωπολόγος, Αρχαιολόγος και Ακαδημαϊκός καθηγητής από το Περού, επίτιμος καθηγητής της έδρας του Πανεπιστημίου του Κούσκο, είναι αυτές τις ημέρες στην Αθήνα. Ο Juan Nuñez del Prado και ο Ivan Nuñez del Prado, δάσκαλοι και οι δύο της σοφίας των Άνδεων, βρίσκονται στην Ελλάδα για να μοιραστούν πρακτικές από το Περού και τις χώρες γύρω από την οροσειρά των Άνδεων, με έναν αριθμό ανθρώπων, σε ένα μεγάλο σεμινάριο που λαμβάνει χώρα στην Αθήνα, στην Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο.
Απόψε, θα μας μιλήσει για την παράδοση που εκπροσωπεί, από την Νότια Αμερική.

——————————–

JUAN NUÑEZ DEL PRADO
I. Μέρος Α’. Επίπεδα της συνειδητότητας στην παράδοση των  Άνδεων, στην Δυτική και την Ελληνική παράδοση, ισχύοντα διεθνώς

Στο πλαίσιο της “Συνάντησης Πολιτισμών” που οργανώθηκε στη Λίμα από το Ινστιτούτο Παραδοσιακών Μελετών, (11-17 Αυγούστου 1985), ο Δρ. Huston Smith, μας έδωσε μια διάλεξη για τις -τότε- πρόσφατες ανακαλύψεις του. Ο τίτλος ήταν “Τύποι πνευματικών προσωπικοτήτων”: “Μια οντολογική οπτική”.

(* Το περιεχόμενο αυτής της διάλεξης δημοσιεύθηκε στη συνέχεια με ένα ελαφρώς διαφορετικό τρόπο, ως “Τύποι Πνευματικών Προσωπικοτήτων”, Κεφάλαιο 15. Σελ. 234 – 254. “Why Religion Matters”, από τον Huston Smith, Harper Collins Publishers Inc San Francisco, 2000)

Σύμφωνα με τον Smith, σε κάθε κοινότητα που έχει ένα επαρκές μέγεθος, θα βρεί κανείς τέσσερις τύπους πνευματικής προσωπικότητας:
– Άτομα για τα οποία η ύπαρξη του Θεού είναι «μη συμβατή»: Ο υλιστής.
– Οι άνθρωποι για τους οποίους υπάρχουν πολλοί θεοί: Πολυθεϊστής.
– Άνθρωποι για τους οποίους, υπάρχει μόνο ένας Θεός: ο μονοθεϊστής.
– Και οι άνθρωποι για τους οποίους, το μόνο πράγμα που υπάρχει είναι ο Θεός: Ο μυστικιστής.

Οι διαφορές μεταξύ των τύπων των θρησκευτικών προσωπικοτήτων είναι πολύ πιο σημαντικές από τις θεολογικές ή θεσμικές διαφορές μεταξύ των θρησκειών. Αυτό συμβαίνει επειδή οι διαφορές των τύπων φαίνεται να προέρχονται από την ανθρώπινη φύση και ως εκ τούτου είναι γενικές και μόνιμες, ενώ οι διαφορές μεταξύ των θρησκειών προέρχονται μόνο από συγκεκριμένες ιστορικές διαδικασίες και κατά συνέπεια είναι πολύ πιο μεταβλητές και σχετικές.
Η πιο σημαντική διαφορά, ανάμεσα στους ανθρώπους που ανήκουν σε διαφορετικούς τύπους θρησκευτικών προσωπικοτήτων, είναι το “μέγεθος του κόσμου”, στο οποίο ζει ο καθένας. Σύμφωνα με τον Smith, κάποιος θα μπορούσε να αντιπροσωπεύσει τους τέσσερις τύπους θρησκευτικών προσωπικοτήτων, ως σύστημα τεσσάρων ομόκεντρων κύκλων, με τον κύκλο του υλιστή στο κέντρο και τον κύκλο του μυστικιστή στην περιφέρεια.
Αυτή η αντίληψη είναι πολύ σημαντική στην πραγματικότητα, καθώς η διάσταση του υποκειμενικού κόσμου, στην οποία αναπτύσσεται ένας άνθρωπος, συσχετίζεται με τη διάσταση της κοινωνικής ομάδας, με την οποία μπορεί να αναπτύξει αλληλεγγύη ή να εμπλακεί.
– Ο υλιστής μπορεί να αναπτύξει αλληλεγγύη και δέσμευση μόνο με μια μικρή ομάδα: οικογένεια, γενεαλογία, τόπο, θρησκευτική αίρεση, πνευματική ή επαγγελματική σχολή, λέσχη κ.λπ.
– Ο πολυθεϊστής μπορεί να αναπτύξει αλληλεγγύη και δέσμευση με μια ενδιάμεση ομάδα: Επαρχία, μικρή περιοχή, έναν επαγγελματικό κλάδο ως σύνολο, ή με μια από τις θρησκευτικές τάξεις στις οποίες χωρίζονται οι μεγάλες θρησκευτικές παραδόσεις.
– Ο μονοθεϊστής μπορεί να αναπτύξει αλληλεγγύη και δέσμευση με μια μεγάλη ομάδα όπως: Έθνος, αυτοκρατορία, υπερέθνος, μια μεγάλη κοινότητα πίστης, όπως ο Χριστιανισμός, το Ισλάμ, ο Ταοϊσμός, ο Ινδουισμός ή ο Βουδισμός κλπ. Με μεγάλες ιδεολογικές ομάδες όπως ο φιλελευθερισμός ή κομμουνισμός, ή με την επιστήμη στο σύνολό της κ.λπ.
– Ο μυστικιστής μπορεί να αναπτύξει αλληλεγγύη και δέσμευση με το σύνολο της ανθρωπότητας, χωρίς καμία διάκριση.
Κάτι πολύ σημαντικό είναι ότι η τυπολογία του Smith ήταν αποτέλεσμα μακράς παρατήρησης μιας εμπειρικής πραγματικότητας, η οποία καλύπτει ουσιαστικά όλο το φάσμα των ανθρώπινων πολιτιστικών παραδόσεων.
Στο τέλος της διάσκεψης, ενθουσιάστηκα με τη γενική εικόνα που μας παρουσίασε ο Δρ. Smith, και μπορούσα να δω ότι ήταν άμεσα συνδεδεμένη με το πρωτόκολλο προσωπικής ανάπτυξης που πρότεινε η παράδοση των Άνδεων, και το οποίο γνώριζα από το 1979. Δηλαδή, με την περιγραφή των βασικών ιεραρχικών επιπέδων, του δρόμου των Paqos, που θεωρείται από τον Don Benito Qoriwaman, ως προσιτή στο παρόν, και επομένως επιδεκτική εμπειρικής επαλήθευσης.
Σύμφωνα με τον Don Benito, τα διαδοχικά επίπεδα ανάπτυξης ενός Paqo είναι: ο Ayllu Paqo, δάσκαλος της οικογένειας ή της κοινότητας. Ο Llaqta Paqo, δάσκαλος μιας «κοινότητας κοινοτήτων» ή μιας μικρής περιοχής. Ο Suyu Paqo, δάσκαλος ενός Έθνους, και ο Teqse Paqo, ο παγκόσμιος δάσκαλος.
Όπως μπορούμε να δούμε, και τα δύο συστήματα ταξινομούν τους ανθρώπους, σε κλίμακες τεσσάρων επιπέδων. Και στα δύο συστήματα, οι άνθρωποι, που καταλαμβάνουν κάθε ένα από τα επίπεδα της κλίμακας, συνδέονται αντίστοιχα, με τέσσερις κοινωνικές διαστάσεις, διαδοχικές, αντίστοιχες και αναπτυσσόμενες. Μέχρι τώρα, μπορούμε να πούμε, μόνο ότι και τα δύο συστήματα είναι αντίστοιχα.
Ωστόσο, αρχικά το σύστημα του Don Benito, αναφέρεται σε μια ενιαία θρησκευτική παράδοση, την παράδοση των Άνδεων. Επιπλέον, ο Don Benito, παρουσιάζει το σύστημά του, ως επίπεδο επαγγελματικής σταδιοδρομίας ενός Paqo. Ένα σύστημα προοδευτικής κατάρτισης που αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου. Δηλαδή, η παρουσίαση έχει μια διαδικαστική ή διαχρονική προοπτική.
Ο Huston Smith, παρουσιάζει το σύστημα των θρησκευτικών προσωπικοτήτων, ως σύνολο οντολογικών παραγόντων, που παρουσιάζονται ταυτόχρονα, σε κάθε ένα από τα συστήματα των ιστορικών θρησκειών. Δηλαδή, η παρουσίαση έχει δομική ή συγχρονική προοπτική.
Στη συνέχεια, εκτός από την μεταξύ τους συσχέτιση, τα συστήματα είναι και συμπληρωματικά. Εάν επιτρέψουμε στο ένα σύστημα να δώσει πληροφορίες στο άλλο, μπορούμε να πούμε το εξής: Τα τέσσερα βασικά ιεραρχικά επίπεδα του συστήματος των Άνδεων αντιστοιχούν σε τέσσερις τύπους ανθρώπινης προσωπικότητας. Και συνεπώς, οι τέσσερις τύποι θρησκευτικής προσωπικότητας, που προσδιορίζονται από τον Huston Smith, αποτελούν μια προοδευτική κλίμακα ανάπτυξης της προσωπικότητας.

Από την άλλη πλευρά, και ως ένας τρίτος όρος σύγκρισης, η ελληνική ιστορία καταγράφει στο χρόνο την εμφάνιση μιας σειράς αξιοσημείωτων ανθρώπινων τύπων στους οποίους συλλέγονται σταδιακά ορισμένα χαρακτηριστικά:
Ο ήρωας, όπως ο Αχιλλέας, ο Οδυσσέας ή ο Περσέας, ο οποίος εκτελεί άθλους, μέσω των οποίων εκφράζεται, με ακεραιότητα, θάρρος και πίστη.
Ο ποιητής όπως ο Όμηρος, ο Σοφοκλής, ο Πίνδαρος, ο Ησίοδος ή ο Αίσωπος, που τραγουδούν με την ομορφιά την Ποίηση (δημιουργία), δημιουργώντας ποίηση, μέσα από την οποία εκφράζονται με ακεραιότητα, θάρρος, πίστη και αισθητική.
Ο Φιλόσοφος (Φίλος- και Σοφός- προς την επιχειρηματολογία- ο επιχειρηματολογών) όπως ο Ηράκλειτος, ο Πυθαγόρας, ο Σωκράτης ή ο Πλάτωνας, που παράγουν μια φιλοσοφία, με ορθολογικό και κομψό λόγο, ο οποίος εκφράζει την ακεραιότητα, το θάρρος, την πίστη, την αισθητική και την εσωτερική συνοχή ή ακρίβεια, που επιτυγχάνεται χρησιμοποιώντας την λογική και/ή τα μαθηματικά.
Ο Επιστήμονας, όπως ο Αριστοτέλης, ο Αρχιμήδης, ο Ερατοσθένης, ο Αρίσταρχος της Σάμου ή η Υπατία της Αλεξάνδρειας, που παράγουν Θεωρία (ακολουθία του θείου), λόγο για την Ποίηση, η οποία εκφράζει ακεραιότητα, θάρρος, πίστη, αισθητική, ακρίβεια, εσωτερική συνοχή όπως η φιλοσοφία και, επιπλέον, αλήθεια, ώστε να κατανοείται το λεχθέν σε μια σχέση μεταξύ της περιγραφής και του γεγονότος. Δηλαδή, να διατηρείται η συνοχή με την εμπειρία, αντιληπτή ως ένας παράγοντας συμπεριφοράς της φύσης.
Στην επιστημονική πρακτική, η λεγόμενη υπόθεση είναι μια λογική διατύπωση, η οποία αντιστοιχεί, στα χαρακτηριστικά του, στο επίπεδο της φιλοσοφίας. Ωστόσο, σε αντίθεση με τον φιλόσοφο, ο επιστήμονας δεν θεωρεί την υπόθεση πειστική, εάν δεν είναι σύμφωνη με τα εμπειρικά γεγονότα (Η υπόθεση απορρίπτεται και όχι τα γεγονότα).
Η απαίτηση της ειλικρίνειας προήλθε από το σεβασμό για τις εμπειρικές συμπεριφορές της φύσης, οι οποίες, σύμφωνα με αυτή την άποψη, διέπονταν από τον Παγκόσμιο Λόγο (Μεταφυσική Θεότητα που αποκαλύφθηκε στον Ηράκλειτο της Εφέσου) και ως εκ τούτου ήταν ιερές. Η επιστήμη έχει ως βάση την παρατήρηση και τον πειραματισμό, επιτρέποντας να διατηρηθεί η “πιστότητα στην εμπειρική συμπεριφορά της Ποίησης”. Αυτό γίνεται κατανοητό ως η συσχέτιση μεταξύ της περιγραφής και των γεγονότων.
Η διατήρηση αυτής της συσχέτισης, απαιτεί, εκτός από μια νέα αξία, την ταπεινότητα. Αυτό καθιστά δυνατή την απόρριψη του ίδιου του συνεκτικού λόγου, εφ’ όσον τα γεγονότα αντιφάσκουν.
Εάν εξετάσουμε το ελληνικό σύστημα, ως τον τρίτο όρο της σύγκρισης, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια προοδευτική τυπολογία γνωστικών ικανοτήτων, η οποία συμπληρώνει την εικόνα της ανάπτυξης της ανθρώπινης συνείδησης.

Για να εκτιμήσουμε τις ιστορικές κοινωνικές επιδράσεις, την εξέλιξη των ανθρώπινων προσωπικοτήτων, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το πρότυπο παράδειγμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο Αλέξανδρος γεννήθηκε στις 20 ή 21 Ιουλίου του 356 πΧ. Ο δάσκαλός του Αριστοτέλης, ήταν ο πρώτος εκπρόσωπος του τέταρτου και υψηλότερου τύπου προσωπικότητας που έχουμε περιγράψει, ο επιστήμονας. Ο Αλέξανδρος εμφανίζει μια πολύ γρήγορη και λαμπρή πολιτική καριέρα, επειδή έγινε ο βασιλιάς της Μακεδονίας (336 π.Χ. – 323 π.Χ.), ηγεμών της Ελλάδας (330 π.Χ. – 323 π.Χ.), Φαραώ της Αιγύπτου (332 π.Χ. – 323 π.Χ.) μέχρι τον θάνατό του στις 10 ή 13 Ιουνίου του 323 π.Χ. (32 ετών).

Μέσα από αυτή την πορεία, ο Αλέξανδρος άπλωσε τον “Ελληνισμό”, μια από τις σημαντικότερες περιόδους ανθρώπινης ανάπτυξης, κατά την οποία η ελληνιστική κουλτούρα εξαπλώθηκε σε όλη τη Μέση Ανατολή, φτάνοντας στην Ινδία και την Ευρώπη.
Οι τέσσερις τύποι προσωπικότητας που αναφέραμε, αναπαράχθηκαν ταυτόχρονα από την εποχή του Αλεξάνδρου, μέχρι το 320 μ.Χ. οπότε συνέβη η δολοφονία της Υπατίας, (η πρώτη επιστήμονας στην ιστορία της ανθρωπότητας) και ταυτόχρονα η καταστροφή του Μουσείου της Αλεξάνδρειας. Ο ανθρώπινος τύπος του επιστήμονα θα εξαφανιστεί από την ιστορία για περίπου 1.000 χρόνια, οδηγώντας σε μια πολιτισμική υποχώρηση και μια σκοτεινή εποχή, μέχρι την εποχή του Κοπέρνικου, του Κέπλερ και του Γαλιλαίου, οι οποίες σηματοδοτούν την έναρξη της παγκόσμιας επέκτασης ενός νέου πολιτισμού, του Δυτικού.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ: Οι χαρακτήρες που έχουμε αναφέρει, με βάση μια ισοδύναμη ποιοτική γνώση είναι οι εξής:
Ο Don Benito Qoriwaman: ένα ανειδίκευτο μέλος μιας κοινότητας των Άνδεων του Περού, η γνώση του οποίου προέρχεται από την εκπαίδευση του ως επαγγελματία Paqo.
Ο Huston Smith, μέλος της πολιτιστικής ελίτ της Βόρειας Αμερικής, ο οποίος, όπως λέγεται για αυτόν στο οπισθόφυλλο του βιβλίου “Why Religion Matters” στα ισπανικά: «Θεωρείται παγκόσμια αυθεντία στην ιστορία των θρησκειών και στη φιλοσοφία των συγκριτικών θρησκειών. Είναι καθηγητής στα πανεπιστήμια της Ουάσινγκτον, των Συρακουσών και του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ».
Και,
Ο Μέγας Αλέξανδρος, ένα εμβληματικό πρόσωπο στην ευρωπαϊκή ιστορία, του οποίου την μετέωρη πορεία σκιαγραφήσαμε λίγο.

Με ποιον τρόπο, αυτή η γνώση που προτείνουμε ως παγκόσμια, μπορεί να συμβάλει στην ανθρώπινη ευζωΐα;
Μου φαίνεται ότι με μια απλή ενδοσκόπηση, που σχετίζεται με τη διάσταση των εμπειρικών μας δεσμεύσεων, μπορούμε γρήγορα να καταλήξουμε σε ποιόν τύπο προσωπικότητας «ανήκουμε».
Αυτό μας δίνει μια αντικειμενική εκτίμηση για το ποιοι είμαστε, ως ανθρώπινα όντα, ανεξάρτητα από το επίσημο μορφωτικό επίπεδο, τον πλούτο μας ή την κοινωνική μας θέση.
Αυτό μπορεί να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε την αλαζονεία ή τα συναισθήματα κατωτερότητας, που είναι οι δύο κύριες αιτίες της απογοήτευσης.
Επιπλέον, ανεξαρτήτως του κατώτερου επιπέδου στο οποίο πιθανόν βρισκόμαστε, μας δεικνύεται η ύπαρξη άμεσου χώρου για ανάπτυξη και εκπλήρωση, οπότε έτσι μπορούμε να δώσουμε νόημα στην ύπαρξή μας.

Αντίθετα, αν βρεθεί, ότι αντικειμενικά μπορούμε να τοποθετήσουμε τον εαυτό μας στο τέταρτο οντολογικό επίπεδο, μας δεικνύεται ότι είμαστε σε θέση να συμβάλλουμε αποτελεσματικά στη βελτίωση της ποιότητας της ύπαρξης της ομάδας στην οποία ανήκουμε, επιτρέποντας στους εαυτούς μας, εάν το θελήσουμε, να αναλάβουμε τις ευθύνες της καθοδήγησης, χωρίς αμφιβολίες και διαφωνίες.

ΙΙ. Μέρος Β΄: Η παραδοσιακή προσέγγιση της Ευζωΐας, μέσω θεραπευτικών λειτουργιών

KAUSAY PACHA. Το γενικό πλαίσιο της παράδοσης των Άνδεων δίνεται από την έννοια kausay pacha, το οποίο μπορεί να γίνει κατανοητό ως “ζωντανός κόσμος”: η λέξη Pacha σημαίνει “χωροχρόνος”, ενώ kausay σημαίνει “ζωντανή ενέργεια”.
Αυτός ο παράγοντας έχει περιγραφεί από διαφορετικές παραδόσεις και του έχουν δοθεί διαφορετικά ονόματα: στην Κίνα ονομάζεται CHI, στην Κορέα και Ιαπωνία αναφέρεται ως ΚΙ, στην Ινδία ως PRANA, στην Δυτική Κουλτούρα ως “Δύναμη του Αγίου Πνεύματος’, ενώ πολύ πρόσφατα αναγνωρίστηκε και από την επιστήμη ως LIBIDO, ή “Ενέργεια Ζωής”.
Σε αυτό το πλαίσιο, η υγεία δεν είναι μόνο φυσιολογική αλλά και αναμενόμενη
QALI. Η “κανονική” ή φυσιολογική κατάσταση, είναι η Υγεία.
ONQOY. Η αποσύνδεση από την φυσιολογική ροή της ζωής, η ασθένεια ή έκσταση. Είναι δύο ακραίες μορφές της σχέσης κάποιου με την Kausay. Στην μία περίπτωση πρόκειται για αποσύνδεση, ενώ στην άλλη περίπτωση πρόκειται για μια σύνδεση υπέρ του δέοντος έντονη. Σε αυτό το πλαίσιο, η πιο σοβαρή κατάσταση θα ήταν η PACHA HAPISQA, το οποίο είναι το αποτέλεσμα του σωματικού ή ψυχολογικού τραύματος. Εδώ, μέρος της ενέργειας διαχωρίζεται από το POQPO (ή ενεργειακό πεδίο), και βρίσκει “καταφύγιο” στον περιβάλλοντα κόσμο.
[αναπαράσταση]
ΚΑΛΩΣΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ WAQLLAY (αποκαθιστώντας την διάθεση). Η γη έχει συλλέξει την ενέργεια, ώστε αυτή παρέμεινε σε κάποια θέση. Στην περίπτωση αυτή, ο θεραπευτής Paqo συλλέγει την ενέργεια και την αποκαθιστά στο σημείο στο οποίο βρισκόταν πρωταρχικά. Πρώτα την φέρει στον εαυτό του και τελικά την επιστρέφει στον ασθενή.
[αναπαράσταση]
PICHAY. Πρόκειται για μια θεραπευτική μέθοδο, η οποία αφορά την αφαίρεση της jucha (βαρειάς ενέργειας) από έναν άνθρωπο, αυτήν η οποία δεν του επιτρέπει να σχετίζεται ή να συνδέεται με την πραγματικότητα – ώστε η αποσύνδεση αυτή να λήξει και να επανέλθει η φυσιολογική ροή της ενέργειας, επομένως και η υγεία.
[αναπαράσταση]
HOQARY. Η άνοδος του KALLPACHI (κάτωθεν ζωντανή ενέργεια), ενισχύει την ενέργεια του ασθενούς.
[αναπαράσταση]
Ένα άτομο εκπαιδευμένο στις μυστικιστικές πρακτικές της παράδοσης των Άνδεων διαθέτει γνώση των πρακτικών, για τη διατήρηση της δικής του, προσωπικής, υγείας και ανάπτυξης, όπως, π.χ.
SAMINCHAKUY. Είναι η δημιουργία μιας καθοδικής ροής ενέργειας μέσα από το σώμα και το ενεργειακό πεδίο κάποιου, με τη βοήθεια του οποίου μπορεί κανείς να απωλέσει ή να καθαρίσει τα ενεργειακά εμπόδια που μπορεί να έχει.
[αναπαράσταση]
SAYWACHAKUY. Είναι η δημιουργία μιας ανοδικής ροής λεπτής ενέργειας που προέρχεται από τη γη και διασχίζει το σώμα και το ενεργειακό πεδίο κάποιου, δίνοντας στο άτομο ζωτική δύναμη να δράσει.
[αναπαράσταση]

——————————-

IVAN NUNEZ DEL PRADO
AYNI. Η Αρχή της Ιερής Αμοιβαιότητας

Το Ayni είναι η πράξη της ιερής αμοιβαιότητας.
Αφορά το δούναι και λαβείν, και για εμάς είναι η πιο σημαντική αρχή, καθώς αγγίζει όλες της πτυχές της ζωής.

Το Ayni ως ΑΡΧΗ
Ως Αρχή είναι ο τρόπος κατανόησης όλων των γεγονότων της ζωής μας και της πραγματικότητάς μας, υπό αυτό το πρίσμα.
Μπορεί να καταλάβει κάποιος πώς δημιουργήθηκε το σύμπαν μέσω του Ayni, μέσα από αυτή την οπτική.

Η HANAQ PACHA (ο “ουρανός”) είναι το κομμάτι της πραγματικότητας που έχει την υψηλότερη ποιότητα της ενέργειας, αφού όλα τα όντα που ζουν στον ουρανό ζουν σε τέλεια αμοιβαιότητα, δηλαδή δίνουν με γενναιοδωρία και μη-προσκόλληση, και λαμβάνουν με ταπεινότητα και άνοιγμα.
Η KAY PACHA (ο κόσμος μας). Όπως γνωρίζουμε ήδη, στο κόσμο της ανθρώπινης ζωής, η ανταλλαγή είναι ατελής, γιατί κάποιες φορές δίνουμε -και δίνουμε γενναιόδωρα- κάποιες όμως φορές αποφασίζουμε να μην φερθούμε έτσι, και να κρατήσουμε πράγματα για τον εαυτό μας… Με τον ίδιο τρόπο που μερικές φορές λαμβάνουμε, αλλά κάποιες φορές απορρίπτουμε αυτά που η ζωή ή οι άλλοι άνθρωποι μας προσφέρουν. Επομένως η ζωή αυτού του κόσμου είναι ένα μίγμα ενέργειας εν κινήσει και ενέργειας στάσιμης, που κάνει την εμπειρία της ζωής μας μια μικτή εμπειρία -στην οποία μερικές φορές νιώθουμε καλά αλλά μερικές φορές όχι.
Η UJU PACHA (εσωτερικός ή κατώτερος κόσμος) είναι ένας χώρος στον οποίο το Ayni δεν είναι γνωστό και δεν ασκείται, επομένως η ενέργεια σε αυτό το μέρος της πραγματικότητας γίνεται βαρειά. Δεν είναι τόπος τιμωρίας ή κόλασης, καθώς η Uju Pacha αποτελεί μέρος της πραγματικότητας, την οποία “βρίσκουμε βαρειά ως εμπειρία”.
Όλα όσα συμβαίνουν στη ζωή μας μπορούν να θεωρηθούν ως ανταλλαγή ενέργειας – δεδομένου ότι αφορούν το δούναι και λαβείν – και αυτή η σχέση μεταξύ των ανθρώπων είναι ο συνεκτικός παράγοντας της ανθρώπινης ζωής και η βάση της κοινωνίας μας.

Το Ayni ως ΑΞΙΑ
Aynillan Kausaypas

Η ίδια η ζωή είναι AYNI (αμοιβαιότητα – ανταπόδοση). Όλα τα γεγονότα της ζωής μας μπορούν να νοηθούν ως αμοιβαιότητα. Το πιο οικείο επίπεδο είναι αυτό στο οποίο δίνουμε αγάπη και λαμβάνουμε αγάπη προς τα παιδιά μας, την οικογένεια και τους φίλους μας. Έχουμε μια σχέση αμοιβαιότητας με την εκκλησία μας, και με τους ανθρώπους που συμμετέχουν. Ανταλλάσσουμε αγαθά και υπηρεσίες με τους γείτονές μας και τους κοντινούς συμπολίτες μας. Έχουμε σχέσεις ανταλλαγής μεταξύ χωρών και ομάδων εθνών.

Allinkausay – Η καλή ζωή
Η ποιότητα της ζωής μας καθορίζεται από την ένταση της σχέσης Ayni – αμοιβαιότητας – γύρω μας. Το να είμαστε σε θέση να οικοδομήσουμε μια καλή και ικανοποιητική ζωή εξαρτάται από την ικανότητά μας να εφαρμόζουμε το Ayni με κάθε άνθρωπο που έχουμε γύρω μας. Από το πόσο μπορούμε να καλλιεργήσουμε και να διατηρήσουμε τις σχέσεις μας, και το πόσο μπορούμε να εφαρμόζουμε το Ayni.

To Ayni ως ΕΝΤΟΛΗ
Ayninakuychis

Κάθε φορά που ο Θεός, ο Πατέρας μας Ταητάντσις, εκδηλώνεται στη γη, ως ένας καλός πατέρας που φροντίζει τα παιδιά του και τους δίνει συμβουλές για να χτίσουν μια καλή ζωή, (Allinkausay), πάντα λέει “AYNINAKUYCHIS”: Να εφαρμόζεις το Ayni.

Αυτό κάνει το Ayni τη ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΕΝΤΟΛΗ στον πολιτισμό των Άνδεων, το οποίο καθιστά το Ayni μια παγκόσμια αξία που διαμορφώνει τον τρόπο ζωής όλων όσων γεννιούνται και ζουν μέσα σε αυτή την χιλιετηρίδα.

AYNI σημαίνει ΝΑ ΔΙΝΕΙΣ
Πρέπει να μάθει κάποιος να δίνει με τον σωστό τρόπο: Η τέχνη του να δίνεις βασίζεται στην ικανότητα να δίνεις με γενναιοδωρία και μη-προσκόλληση. Μπορεί κάποιος να δώσει μόνο ό,τι έχει, στην πραγματικότητα, να δώσει. Δεν θα μπορούσε να προσφέρει αυτό που δεν κατέχει, καθώς αυτό θα ήταν ψέμα. Συνήθως λέγεται ότι «η αληθινή αγάπη είναι το να δίνεις χωρίς να περιμένεις κάτι σαν αντάλλαγμα».
AYNI σημαίνει ΝΑ ΛΑΜΒΑΝΕΙΣ
Πρέπει να μάθει κάποιος να λαμβάνει με τον σωστό τρόπο: η τέχνη της αποδοχής βασίζεται στην ικανότητα να λαμβάνεις με ταπεινότητα όντας ανοιχτός. Αναγνωρίζοντας αυτό που σου λείπει, δημιουργείς τον χώρο για να το λάβεις. Συνήθως λέγεται: «Δεν μπορείς να ρίξεις νερό σε ένα ποτήρι που είναι ήδη γεμάτο».

Η τέχνη της πρακτικής του ayni, είναι η τέχνη του δούναι και λαβείν

Για εμάς τους Πάκος των Άνδεων, το Ayni είναι παρόν στα πάντα, μέχρι του σημείου να βλέπουμε το Ayni ως νόμο της φύσης, ως ιδιοκτησία όλων όσων υπάρχουν, το οποίο μπορούμε να το εμπιστευτούμε χωρίς καμμία αμφιβολία – και μπορούμε να κατανοήσουμε ότι ο καλύτερος τρόπος να διάγουμε την ζωή μας με συνείδηση, χωρίς εμπόδια, είναι να ζήσουμε με το Ayni και να καλλιεργούμε το Ayni.

To ayni, είναι η αρχή που εξηγεί τα πάντα.
To ayni, είναι η εντολή, επομένως, μια ηθική αρχή.

Το ayni, καλώς ενσωματωμένο, μπορεί να μας βοηθήσει να χτίσουμε μια αψεγάδιαστη βάση ζωής.

——————————–

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΓΟΓΓΑΚΗ

Οι αρχές του εὖ ζῆν (εὐζωΐα) στην αρχαία ελληνική σκέψη

Ο άνθρωπος είναι το μοναδικό πλάσμα πάνω στον πλανήτη Γη που έχει πλήρη επίγνωση της αντιφατικότητας της φύσης του. Η αντίφαση μεταξύ της ζωής και του θανάτου αναστατώνει την ανθρώπινη συνείδηση, ωθώντας είτε προς μεταφυσικές πεποιθήσεις, είτε προς ελπίδες για την ανακάλυψη του «ελιξηρίου της νεότητας». Η αγωνία αυτή εμφανίζεται από τα πρώτα κιόλας βήματα του ανθρώπινου πολιτισμού, και έχει ως υπόβαθρο την αναζήτηση της ισόρροπης σχέσης μεταξύ του σώματος και της ψυχής, και κατ’ επέκταση την αναζήτηση της εὐζωΐας.
Για την εὐζωΐα έχουν υπάρξει πολλές και αποκλίνουσες μεταξύ τους προσεγγίσεις. Θα ήταν ενδιαφέρουσα μια συγκριτική θεώρηση του περιεχομένου το οποίο προσδίδει κάθε ιδεολογικό σύστημα στην έννοια αυτή. Είναι φυσικό, δηλαδή, στην αρχαία Κίνα, λ.χ. όπου είναι εδραιωμένες η μοναρχία, η πειθαρχία και η υπακοή, η εὐζωΐα να έχει εντελώς άλλη διάσταση, από την αρχαία Ελλάδα όπου οι αξίες που κυριαρχούν είναι η ελευθερία, η δημοκρατία και ο ανθρωπισμός. Οι αξίες, συνεπώς, του εκάστοτε κοινωνικού συστήματος αξιών, αντανακλώνται στον τρόπο ζωής και σκέψης κάθε κοινωνίας και στο πώς εννοεί καθεμιά τους την εὐζωΐα.
Ακόμη και μέσα στο φάσμα όμως που διατρέχει ο ίδιος πολιτισμός, μπορεί να υπάρχει διαφοροποίηση του νοήματος της εὐζωΐας. Στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, εν προκειμένω, άλλη σημασία έχει η ευζωία λ.χ. στην ομηρική κοινωνία, και άλλη στην κλασική περίοδο. Άλλη στη δημοκρατική Αθήνα, και άλλη στην ολιγαρχική Σπάρτη. Το γενικό νόημα, πάντως, που έχει δώσει στην εὐζωΐα η αρχαία Ελλάδα είναι πνευματικό και ιδεολογικό, και αυτό διανθίζεται με κοινωνικά, πολιτικά και θρησκευτικά χαρακτηριστικά.
Τι, ακριβώς, όμως, σημαίνει το εὖ ζῆν (αρχ. εὐζωΐα < εὐζωέω-ῶ = καλοζωία); Το αρχαίο επίρρημα εὖ σημαίνει καλώς, ορθά, ευνοϊκά, ή το πρέπον, το αρμόζον. Αν και μονοσύλλαβο, ασκεί μια ανατρεπτική παρέμβαση στην λέξη της οποίας προηγείται, προσδίδοντάς της ηθικά χαρακτηριστικά. Η προσθήκη του, λόγου χάρη, στο ουσιαστικό δαίμων συνθέτει τη λέξη που, κατά τον Αριστοτέλη, αποτελεί τον υψηλότερο σκοπό της ζωής, δηλαδή τον ευ-δαίμονα, την ευδαιμονία. Η προσθήκη του εὖ στην τύχη, την μετατρέπει σε ευτυχία, στη ζωή σε ευ-ζωία. Ακόμη και ένας απλός ήχος με το εὖ γίνεται εύ-ηχος, ηχεί ευχάριστα, ή ένας απλός λόγος γίνεται ευλογία, και ξεπερνάει πλέον την μετριότητα.
Το εὖ, επομένως θέτει τα όρια της ηθικής, αλλά συνιστά και το όριο υπέρβασης της μετριότητας. Οι λέξεις και τα ρήματα που ως πρώτο συνθετικό έχουν το εὖ (όπως ευψυχία, ευφυΐα, ευγονία, ευθανασία, ευσέβεια, ευλάβεια, ευμάρεια, ευσπλαχνία, ευεργεσία, ευγένεια, ευσυνειδησία, εὖ οἷδα, εὖ γιγνώσκειν, εὖ ἁμιλλᾶσθαι, εὖ ασκεῖσθαι) δηλώνουν την σωματική και ψυχική αρετή, δηλαδή την αξία της ευζωΐας. Το εὖ ζῆν επιβεβαιώνει την πίστη ότι ο άνθρωπος κάθε στιγμή πρέπει να βιώνει τις ηθικές και πνευματικές έννοιες, ώστε κατακτώντας την επιμέρους ποιοτική νίκη να θεμελιώνει τον άθλο της ζωής.
Το εὖ ζῆν σε συνδυασμό με το εὖ ἀγωνίζεσθαι, δηλαδή τον ενάρετο αγώνα σε κάθε τομέα της ζωής, υπήρξε καθολικό βίωμα των Ελλήνων σε όλες τις εκφάνσεις της πολιτιστικής τους δραστηριότητας. Ιδίως κατά την κλασική περίοδο της ελληνικής αρχαιότητας η αίσθηση της αξίας του εὖ φθάνει στο απόγειό της. Ο Σωκράτης πρώτος εισάγει το ενδιαφέρον από την ύλη, στον μικρόκοσμο του ανθρώπου. Η ομηρική αριστεία εξανθρωπίζεται, λαμβάνοντας μια διάσταση πιο ανθρώπινη, η οποία προσιδιάζει στο ιδανικό του τέλειου ανθρώπου. Ο εναρμονισμός των ανθρωπίνων υποστάσεων μέσω της γύμνασης και της μουσικής εξυπηρετεί την ιδέα του καλοῦ κἀγαθοῦ πολίτη που εκφράζει ο Πλάτων, του ανθρώπου της μεσότητας που εκφράζει ο Αριστοτέλης, καθώς και την ιδέα της εὐζωΐας.
Κατά την κλασική περίοδο μέσω της παιδείας το εὖ ζῆν ενδυναμώνεται από κοινωνικές αξίες που λειτουργούν παράλληλα, όπως η θρησκευτική και παιδευτική αγωγή, η δημιουργία θεσμών, η εκεχειρία, η αξία του όρκου και η παιδαγωγική τιμωρία του παραβάτη. Η εὐζωΐα είναι απόρροια της θρησκευτικής, αγωνιστικής και πολιτικής παιδείας, καθώς αντανακλά την ποιότητα της κοινωνικών αξιών. Εν γένει, συνιστά το θεμέλιο επάνω στο οποίο δομήθηκε το οικοδόμημα της αρχαίας ελληνικής ανθρωπιστικής φιλοσοφίας, χωρίς το οποίο θα ήταν μάλλον αδύνατο να διατηρηθεί η σκέψη αυτή ιστορικά επί τρεις χιλιάδες έτη τουλάχιστον.
Το να ζει κανείς με τρόπο εὖ συνιστά, εν πολλοίς, την διαφύλαξη της ποιότητας της ζωής, δηλαδή μια ικανότητα της βαθύτερης συνείδησης του ανθρώπου, του νου, της ψυχής του. Το να διάγει, όμως, κανείς ευπρεπώς ολόκληρο τον βίο του, κάνοντας το πρέπον και το ηθικό, κατά την αρχαία ελληνική κοινωνία δεν αφορά μόνο σε ατομικό επίπεδο, αλλά κυρίως σε συλλογικό. Το άτομο δεν ανήκει στον εαυτό του, αλλά στην πόλη που τον εξέθρεψε και τον διαπαιδαγώγησε. Η εὐζωΐα, ως εκ τούτου ταυτίζεται με την ανάγκη να είναι κανείς καλός πολίτης, φροντίζοντας κατά τη διάρκεια της ζωής για την υστεροφημία του και ενδιαφερόμενος για τους άλλους, για τις κοινές αξίες και το κοινό συμφέρον.
Στο εὖ και στο καλῶς εκφράζεται, επομένως, όλη η ηθική φιλοσοφία του αρχαίου ελληνικού πνεύματος. Ο δίκαιος αγώνας, η εγκράτεια, οι αρχές που οδηγούν στην κατάκτηση της εὐζωΐας, λειτουργούν διαχρονικά ως στοιχείο ηθικής αγωγής, αποτελώντας, δικαίως, τον πυρήνα του ανθρωπιστικού ιδεώδους.
Η επίτευξη της εὐζωΐας κατά τους στωικούς φιλοσόφους έχει ως προϋπόθεση το να θέσει ο άνθρωπος τον εαυτό του σε αρμονία με το σύμπαν, το οποίο του προσδίδει τις ιδιότητές του. Η αξία του να ζει κανείς σε αρμονία με τη φύση αποτελεί, πρωταρχικό όρο για την εξασφάλιση της εὐζωΐας, καθώς η ανθρώπινη φύση αποτελεί τμήμα της παγκόσμιας φύσης. Όταν λ.χ. βλάπτει κανείς τον άλλον με κίνητρο το ατομικό του συμφέρον, στην πραγματικότητα επιβουλεύεται την ίδια του τη φύση. Ο ευδαίμων βίος είναι η μετρημένη ζωή, που έξω από υπερβολές και ελλείψεις, εξασφαλίζει την πορεία προς την πραγμάτωση των στόχων του ανθρώπου. Η ζωή ρέει αρμονικά όταν κανείς είναι σε θέση να συνδέει τη μοίρα του με την συνέχεια των πραγμάτων μιας συνολικότητας, της οποίας συνιστά αδιάσπαστο μόριο.
Η εὐζωΐα ουσιαστικά συνιστά το αποτέλεσμα μιας τέχνης βίου. Η τέχνη αυτή δίνει στον άνθρωπο την ικανότητα να έχει την ελευθερία να υπακούει στον εσωτερικό του λόγο, αποκτώντας μια ηθική ανεξαρτησία. Ο λιτός βίος, η ολιγάρκεια και η αδιαφορία για τον πλούτο, τη σωματική δύναμη και τη δόξα ενισχύουν την ανεξαρτησία από όλα εκείνα που δεν επηρεάζουν την ηθική του ποιότητα. Με τη δύναμη του λογικού ο άνθρωπος αναγνωρίζει τον εαυτό του σαν μέρος του σύμπαντος, εργάζεται για το σύνολο αυτό, θεωρώντας ως φυσικό προορισμό να ζει ο ένας για τον άλλο. Εκείνος που έχει την ικανότητα της επίτευξης του στόχου αυτού είναι ο σοφός άνθρωπος, που λόγω της γνώσης του είναι αυτάρκης, ελεύθερος, και δεν φοβάται.
Η αναγκαία προϋπόθεση για να κατακτήσει ο άνθρωπος την εὐζωΐα, είναι η αρετή, και η πίστη αυτή είναι κοινή και στη σωκρατική, και στην πλατωνική και στην αριστοτελική σκέψη. Η ηθική ζωή δεν είναι, ωστόσο, αποτέλεσμα μόνο μιας έμφυτης αρμονίας. Ιδιαίτερα σήμερα, ο material άνθρωπος έχει απομακρυνθεί σε μεγάλο βαθμό από τη φυσική του τάση για αρετή. Χρειάζεται επίπονη προσπάθεια για τον έλεγχο της αρνητικής πλευράς και της ίσως αλλοτριωμένης συνείδησης του ανθρώπου. Η κοινωνική ανισότητα, η αδικία, η τυφλή επιδίωξη του κέρδους, η οικολογική καταστροφή που προκάλεσε η ίδια η ανθρωπότητα, και ειδικά οι πόλεμοι, καθιστούν απαραίτητη την ενεργή συμμετοχή της συνείδησης του ανθρώπου προς την επίλυση των προβλημάτων αυτών.
Ο αρχαίος ελληνικός ήταν ένας πνευματικός πολιτισμός. Σήμερα, κυριαρχεί ο υλικός πολιτισμός, που έχει διαβρώσει σε μεγάλο βαθμό τις ανθρώπινες συνειδήσεις. Όλα μετριούνται και υπολογίζονται με βάση τα ποσοτικά κριτήρια. Επικρατεί ο ατομισμός, το κυνήγι του πλούτου, η ματαιοδοξία, το συμφέρον. Έτσι, και ο χαρακτήρας της εὐζωΐας έχει στραφεί κυρίως προς έναν υλικό, ρηχό, σωματικό κυρίως, προσανατολισμό, για άνετη και πολυτελή ζωή, έλλειψη οικονομικών δυσχερειών, κοσμικότητα και λάιφ στάιλ.

Σε άλλες περιπτώσεις, η εὐζωΐα, που ως όρος είναι σήμερα πολύ της μόδας, έχει αποκτήσει ένα εξειδικευμένο περιεχόμενο, όπου κυριαρχεί η μεσογειακή διατροφή («Μεσογειακή Ευζωία», Mediterranean Diet), η υγιεινή διατροφή, η φυσική δραστηριότητα, οι ασκήσεις για την ενίσχυση της καρδιάς, η διαχείριση του άγχους, του σωματικού βάρους, του καλού ύπνου, κ.λ.π. Άλλοι, πάλι, την παρουσιάζουν ως ένα μείγμα ευεξίας («Ολιστική Ευζωία»). Δεν αμφιβάλλει κανείς ότι η διαχείριση όλων των παραπάνω προβλημάτων, έχει την αξία της. Ωστόσο, οι παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η εὐζωΐα σαφώς είναι πολύ πιο ουσιαστικοί.

Εκτός από τα πλούτη και την επιτυχία το εὖ ζῆν συνδέεται σήμερα ή μάλλον ταυτίζεται και με την αντιμετώπιση των γηρατειών και τη μακροζωία. Το εφήμερο όνειρο της διατήρησης της νεότητας με πλαστικές επεμβάσεις, μπότοξ, λέιζερ, φάρμακα, συντηρεί μια παγκόσμια τεχνολογία και πλήθη επιστημόνων και αλχημιστών. Είναι, όμως αυτό, εὐζωΐα; Μήπως είναι μια άρνηση αποδοχής της νομοτέλειας της ανθρώπινης φύσης;

Μπορεί, άραγε, κάτι να αλλάξει όλη αυτή τη νοοτροπία, και να φέρει τον άνθρωπο κοντά στη φύση και στη φύση του; Και τι είναι αυτό; «Αυτό είναι η αληθινή γνώση», υποστηρίζουν οι Στωικοί φιλόσοφοι. Μόνο η σοφία μπορεί να οδηγήσει στην πνευματική ωρίμανση του ανθρώπου. Σήμερα στην εὐζωΐα ο καθένας δίνει το δικό του, ατομικό νόημα. Κανείς όμως δεν μπορεί να είναι ευτυχισμένος αν γύρω του οι άλλοι δυστυχούν.

Επομένως, χωρίς την αντιμετώπιση των προβλημάτων του κοινωνικού συνόλου στο οποίο ανήκουμε, χωρίς την επίλυση των προβλημάτων της ζωής, του περιβάλλοντος και του πλανήτη, είναι δύσκολη αν όχι μάταιη η αναζήτηση της εὐζωΐας. Το να κλείνουμε τα μάτια σαν να μη μας αφορά το πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον, δεν αποτελεί λύση. Λύση για τον άνθρωπο κατά τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη είναι η παιδεία, η ανθρωπιστική παιδεία, εκείνη η οποία διδάσκει τον άνθρωπο να έχει ενεργή συνείδηση, ώστε να αναλαμβάνει την ευθύνη του όχι μόνο απέναντι στον εαυτό του, αλλά και απέναντι στους άλλους. Κατά τον Αριστοτέλη, η πόλη είναι ο χώρος όπου μπορούν να υπάρξουν οι αναγκαίες παιδευτικές διεργασίες, ώστε να πραγματωθεί η πολιτική φύση του ανθρώπου. Γι’ αυτό η πολιτική κοινότητα είναι, τελικά, ο πρώτος όρος για να επιτύχει ο άνθρωπος την ευδαιμονία.

Η ισχύς, επομένως, του εὖ ζῆν εξαρτάται, παράλληλα, και από άλλες αρχές, τις οποίες οφείλει να αναγνωρίζει ο άνθρωπος εξίσου: Την ισονομία, τη δικαιοσύνη, την αξιοκρατία, την δημοκρατία, καθώς και την αδιάκοπη προσπάθεια περιφρούρησης της ζωής από τον ακραίο ανταγωνισμό, τον χυδαίο ευδαιμονισμό, την ανισότητα, την ιδιοτέλεια, τον δογματισμό και από τις ανελεύθερες, δηλαδή κατευθυνόμενες, συνειδήσεις.
Μπορεί, ως εκ τούτου, δια της πολιτείας και δια της παιδείας να ενισχυθεί η αφύπνιση της κοινής ευθύνης και η αξιοποίηση της ηθικής του σύγχρονου ανθρώπου για την ολοκλήρωση της συνειδησιακής πορείας προς το εγώ, προς τον κόσμο και προς το σύμπαν. Προς ένα σύμπαν όπου όλα συνάπτονται προς όλα, και που ο άνθρωπος αποτελεί, κι αυτός, ένα θραύσμα του.

Τότε μόνο η εὐζωΐα θα αποτελεί ένα ουσιαστικό κίνητρο για την τελείωση της ύπαρξης, και η ιδέα της θα μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο ανύψωσης του ανθρώπου.

———————————

ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΤΖΗΜΑΝΩΛΗΣ

Η Ταοϊστική Παράδοση της Κίνας

 

弘扬太极文化 推动全民健身
“Μεταδώστε την κουλτούρα του Ταϊ Τζι, προωθήστε την υγεία του λαού”

晨昏供敬惟愿取福寿康宁
“Μέρα και νύχτα δώστε σεβασμό. Μπορείς μόνο να ελπίζεις στο να λάβεις ευημερία, μακροζωΐα, ευζωΐα και ειρήνη”.

Επεξήγηση των εννοιών Γιν-Γιανγκ και Νταο.

Ό,τι διαχωρίζεται πρέπει να επιστρέψει στην ενότητα, διαχωριζόμενο σε 10.000 κομμάτια και ενωμένο ξανά σε μια ολότητα – ο,τιδήποτε βρίσκεται μεταξύ του ουρανού και της γης έχει μια πηγή.
Μέσα από μια πηγή πολλά διαφορετικά πράγματα προκύπτουν και όλα ανήκουν σε αυτή τη πηγή. Η μελέτη της πυγμαχίας ΤαϊΤζι δεν είναι τίποτα περισσότερο από αυτή την Αρχή.
(Ten Main Points of Taijiquan Theory – Chen Changxing)

Το Ταϊ Τζι γεννιέται από το Γουτζι, το Ταϊ Τζι είναι η μητέρα του Γιν-Γιανγκ (Dr Yang Jun Min).
Όλα περιέχουν τον «σπόρο» του αντιθέτου τους, την δυνητικότητα της μεταβολής. Οι δυο πολικότητες (ταϊ τζι) διέπονται από σχετικότητα. Το σύμπαν αποτελείται από Ενέργεια, Δονήσεις και Υλη (η Ενέργεια δονεί την ύλη).
Η ανάπτυξη του σιταριού είναι Γιανγκ, η συγκομιδή του είναι Γιν.
Η κορυφή των κυμάτων της θάλασσας είναι Γιανγκ, το βύθισμα τους είναι Γιν, η ηλιόλουστη πλευρά ενός τόπου είναι Γιανγκ, η σκιερή είναι Γιν. Η ρίψη της μπάλας είναι Γιανγκ, η υποδοχή της μπάλας είναι Γιν.
Το ξεκίνημα είναι Γιανγκ, η εκπλήρωση είναι Γιν. Το δοχείο είναι Γιανγκ, το περιεχόμενο του είναι Γιν. Η θερμότητα του καφέ είναι Γιανγκ, το χρώμα του είναι Γιν. Το νερό που κυλά σε μια κοίτη είναι Γιν, καθώς πέφτει σε καταρράκτη γίνεται Γιανγκ. Το πίσω μέρος του σώματος είναι περισσότερο Γιανγκ από ότι το εμπρός, η κορυφή του σώματος είναι επίσης Γιανγκ. (TED Edu., John Bellaimey).
Η παρατήρηση και γνώση του τρόπου που το Γιν και το Γιανγκ αλληλεπιδρούν και μεταμορφώνονται είναι η παρατήρηση και η γνώση της δύναμης του Νταο.

Η εναρμόνιση με το Νταο σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να μάχομαι την φυσική ροή του σύμπαντος. Και έτσι ζω καλά.

Το πρόθεμα «ευ» στα Ελληνικά, εκτός από τo ότι παραπέμπει στην έννοια του καλού, δηλώνει ότι το προσδιοριζόμενο εύκολα μπορεί να δεχτεί την ενέργεια που συνεπάγεται η πρωτότυπη λέξη (www.greek-language.gr) – στην προκείμενη περίπτωση, την ενέργεια της ίδιας της Ζωής στην ατομική μας πορεία. Δηλαδή η ζωή που μπορεί να «δεχτεί» (το Νταο).

Ο ουρανός περικλείει τα 8 στοιχεία και τις 2 διατάξεις τους (την εκ γενετής και την επίκτητη ή προ και μετά της γέννησης) όπου, με δυσκολία διακρίνεται πως η μία είναι αναπόσπαστο μέρος της άλλης (Chen Xin). Μεταξύ αυτών που περικλείει ο Ουρανός είναι και οι έννοιες
α) της Αρετής,
β) της επίγνωσης μέσω της διαύγειας,
γ) της σειράς και
δ) της τύχης (όσων δεν είναι δυνατόν να προβλεφθούν).
Αυτά απεικονίζονται μέσω της ιδεας του διώνυμου των διαφορετικών στρωματων (μεγαλείο και ελαχιστότητα, αύξηση και μείωση) του Γκονγκ Φου ως το σύστημα καλλιέργειας της εσωτερικής ενέργειας. Όλα αυτά είναι απαραίτητο να συνδυάζονται σε μία δύναμη μέσω της οποίας ο ασκούμενος μπορεί να αποκτήσει ικανότητες υψηλής αποτελεσματικότητας.

Η γνώση γεννάται από το πνεύμα, το πνεύμα εκφράζεται μέσω των λέξεων (κατανόηση μεγαλείου μέσω της ελαχιστότητας), και η σοφία εκφράζει το νου (κατανόηση ελαχιστότητας μέσω του μεγαλείου).
Τα Τέσσερα Χαρακτηριστικά υπάρχουν ως αποτέλεσμα των Αρετών που προκύπτουν από τη συνουσία μεταξύ Ουρανού και Γης, της λαμπρότητας του ήλιου και της σελήνης, της ακολουθίας των τεσσάρων εποχών και τέλος, ως αποτέλεσμα της καλοτυχίας και των κινδύνων που προκύπτουν απο την αλληλεπίδραση των καλών θεοτήτων και των κακών πνευμάτων.

Έτσι, καλλιεργώντας τις αρετές συγκεντρωμένος στην Ατραπό, ο ευγενής άνθρωπος παίρνει τη θέση του επάνω αλλά ποτέ δεν είναι αλαζονικός. Ακολουθώντας το Νταο, τα λόγια του είναι ενθαρρυντικά. Όταν δεν υπάρχει Ντάο, η σιωπή του είναι αρκετή για να το γεμίσει. Αυτό είναι Ευζωΐα.

Οι πέντε αρετές που καλλιεργούνται μέσω του Ταϊ Τζί, σύμφωνα με τον Κομφούκιο: Πιστότητα ή Πίστη (κεντρική θέση, στοιχείο της γης, σπλήνα), Ορθότητα ή Κοσμιότητα (Νότος, φωτιά, Καρδιά), Καλοσύνη ή Αγαθοεργία (Ανατολή, ξύλο, ήπαρ), Νομιμότητα ή δικαιοσύνη (δύση, μέταλλο, πνεύμονες), Σοφία (βορράς, νερό, νεφροί). Όταν ο ασκούμενος ειλικρινά και ανεπιτήδευτα χειραφετηθεί σύμφωνα με αυτές αμοίβεται με Ευζωΐα.

Η ομαλή ροή ενέργειας απαιτεί σωματική χαλάρωση (νόμος του Ohm I=V/R όπου R: σώμα (身), V: Νους (意), I: ζωτική ενέργεια (氣).

Η χαλάρωση του σώματος απαιτεί άδειο νου. Η εξάσκηση στην ακινησία οδηγεί σε αυτό το αποτέλεσμα δημιουργώντας την ρίζα. Όταν καταφέρω να χαλαρώσω το σώμα επιτυγχάνω το Γου Τζι. Τότε δημιουργείται η συνθήκη για να διαχωριστεί το Γιν από το Γιάνγκ και να αρχίζουν να αλληλεπιδρούν μέσα στις κινήσεις. Η τάξη στην αλληλεπίδραση τους και η ανάλογη ενεργειακή διεργασία επιτυγχάνεται μέσω της εξάσκησης του τυλίγματος του μεταξιού (μορφή κίνησης).

Στο Τσι Γκονγκ, η κατάσταση του νου για μία αποδοτική εξάσκηση είναι συνυφασμένη με το “εσωτερικό χαμόγελο” δηλαδή αίσθημα ευγνωμοσύνης και ευτυχίας.

Η κίνηση συμβάλλει στην είσοδο σε μία τέτοια κατάσταση αλλά συνάμα την προϋποθέτει για να μπορέσει να επιδράσει βαθύτερα. Τότε επιτυγχάνουμε την ευζωΐα μέσω της σωματικής άσκησης.

Μία μόνο στροφή απο Κλασικό κείμενο της Αρετή του Ντάο (道德經) μπορεί να μας δώσει λόγους για να είμαστε ευγνώμονες και ευτυχείς.

Καλύτερα να σταματήσεις λίγο πριν ένα δοχείο γεμίσει μέχρι το χείλος του
Ακόνισε παραπάνω τη λεπίδα και θα στομώσει γρηγορότερα
Συσσώρευσε ένα απόθεμα από χρυσό και νεφρίτη, κανείς δεν θα μπορέσει να το προστατεύσει
Διεκδίκησε πλούτη και τίτλους, η καταστροφή θα ακολουθήσει
Αποσύρσου όταν έχει γίνει η δουλειά
Αυτός είναι ο τρόπος του Ουρανού.
(9η στροφή)

Άκουσε περισσότερο, διαπληκτίσου λιγότερο. Ετοιμάσου να υποχωρήσεις ή να λύσεις κάτι και θα έχεις γρηγορότερη πρόοδο. Μην νοιάζεσαι για το αν είσαι ο καλύτερος, να είσαι αυτός/η που είσαι. Ο σοφός είναι «ελαστικός και ευέλικτος». Ζήσε απλά, οι πολυπλοκότητες σε απομακρύνουν από την Α-τραπο (Νταο). Μάθε να ζεις δίχως να τρέπεσαι εκτός του μονοπατιού.

[παράσταση Ταϊ Τζι]

————————————–

ΛΗΔΑ ΣΑΝΤΑΛΑ

Αρχαίες ρίζες της ευζωίας μέσα στο ιερό θέατρο.
Ο ινδικός κλασικός χορός Μπάρατα Νάτυαμ, και η αρχαιοελληνική τέχνη των Μουσών

 

Γεια σας. Με τιμά ιδιαίτερα που βρίσκομαι ανάμεσά σας απόψε. Θα μοιραστώ μαζί μέρος της πολυετούς έρευνας που έκανα επάνω στην τέχνη αρχαίων πολιτισμών, ταξιδεύοντας ανά την υφήλιο και ιδιαίτερα στην Ινδία, όπου έζησα για πολλά χρόνια και όπου συνεχίζω να ταξιδεύω ανελλιπώς μέχρι σήμερα.

Η έννοια της ευζωϊας στην παραδοσιακή Ινδία συνδέεται με την αποδοχή όλου του κύκλου της ύπαρξης, που περιλαμβάνει τόσο τη ζωή πάνω στη γη όπως και τη ζωή μετά το θάνατο, σε χώρους αιθερικούς, lokas. Ο κύκλος της ζωής μας σύμφωνα με τις βέδες και τη γιόγκα, συνδέεται με την αναγκαιότητα προσωπικής εμβάθυνσης και συνειδητοποίησης. Η γη και η γέννησή μας εδώ θεωρείται ως περίοδος μαθητείας μέσα στον εξελικτικό κύκλο της μεγάλης ζωής που περνάει διαδοχικά από γέννα σε θάνατο και από θάνατο σε γέννα. Ο κάθε άνθρωπος ενσαρκώνεται φέροντας μέσα του μνήμες και τάσεις.

Οι εμπειρίες αυτές λέγονται σάμσκαρας, αποτελούν ένα ψυχικό υπόστρωμα, προκαλούν ψυχοσωματικές εντάσεις και δημιουργούν πρότυπα σκέψης και δράσης που περιορίζουν τη συνειδητότητα και την αντιληπτικότητα μέσα στη σφαίρα του νου οδηγώντας σε μία ασυνείδητη επανάληψη δεδομένων.
Αυτό είναι το κάρμα, το πεπρωμένο, με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου. Αυτό που έχει πραχθεί δια του λόγου, δια της σκέψεως και δια των πράξεων. Η συνειδητοποίηση αυτής της επανάληψης, το βάθεμα της σκέψης, η ωρίμανση της προσωπικότητας και η πνευματική ενατένιση, οδηγούν στη συνειδητοποίηση του ποιος είμαι πέρα από το τρισδιάστατο της καθημερινής εμπειρίας, σε βαθύτερες πνευματικές και λεπτοφυείς σφαίρες.

Για να οδηγήσουν τον άνθρωπο σε τέτοιες συνειδητοποιήσεις έχουν αναπτυχθεί φιλοσοφικές σχολές όπως η Ρατζα γιόγκα, η σάμκυα, η βεντάντα κα. Εκτός από αυτές τις σχολές άσκησης και ενατένησης, η τέχνη έπαιζε πάντοτε έναν ρόλο αφύπνισης τόσο για τον καλλιτέχνη όσο και για το κοινό. Η ορχηστική είχε ανέκαθεν έναν ρόλο εκπαιδευτικό. Να καλλιεργεί τους αδαείς, να φωτίζει τους καλλιεργημένους και να ψυχαγωγεί τους σοφούς.

Ο ρόλος της τέχνης στη σωματική και νοητική υγεία με στόχο την ευζωϊα και την πνευματική αφύπνιση είναι μια έννοια που έχει βαθιές ρίζες στην αρχαιότητα, σε πολλούς λαούς.

Στη σημερινή μου ομιλία επέλεξα να σας μιλήσω λιγότερο για το μονοπάτι της γιόγκα, και περισσότερο για την αρχαία ορχηστική τέχνη όπως αναπτύχτηκε στην Ελλάδα και την Ινδία, φωτίζοντας πτυχές που συχνά είναι άγνωστες στους σημερινούς δυτικούς.

Η αρχαιοελληνική ορχηστική και το αρχαίο Ινδικό χοροθέατρο Νάτυα

Μελική, λυρική και χορική ποίηση, (δηλαδή μουσική, ποίηση και χορός) ήταν τα αναπόσπαστα μέρη της τέχνης που οι Αρχαίοι ονόμαζαν «Μουσική», δηλαδή η τέχνη των μουσών. Η τέχνη της «μουσικής» είναι σχεδόν ταυτόσημη με τη σανσκριτική «Natya» Ο Αριστοτέλης υποστηρίζει, στην «Ποιητική» του, ότι η ορχηστική προέρχεται από τα ιερά δρώμενα, και ότι ο χορός είναι η απαρχή του θεάτρου.

Τόσο οι αρχαίοι Έλληνες όσο και οι Ινδοί τιμούσαν και απολάμβαναν το χορό με
παραπλήσιους τρόπους. Και για τους δύο αυτούς πολιτισμούς, η τέχνη, συνδεδεμένη με τα μυστήρια, κατέχει μεγάλες θεραπευτικές ικανότητες εξαγνισμού, τόσο για τον καλλιτέχνη όσο και για το κοινό.
Στην αρχαία Ελλάδα, το θέατρο ήταν το μέσον για να μεταδοθεί το ευαγγέλιο του Διονύσου. Ο Διόδωρος τονίζει τις σχέσεις του Διονύσου με το θέατρο και θεωρεί τους επαγγελματίες του θεάτρου διονυσιακούς ιερείς.

Ο χορός στην Αρχαία Ελλάδα – Η Τέχνη των Μουσών

Ο Πλάτωνας, θεωρεί το χορό ως εξέλιξη της μίμησης των λέξεων μέσω της «χειρονομίας». Οι Μούσες, είχαν το μερίδιό τους στη μορφοποίηση του χορού. Η Μούσα Ερατώ χορεύει με τα πόδια και το πρόσωπό της. Η Μούσα Πολύμνια εκφράζει τα πάντα με τα χέρια της και μιλάει μέσα από χειρονομίες.
Η εκπαίδευση στην αρχαία Ελλάδα έδινε ιδιαίτερη βαρύτητα στο χορό. Οι Έλληνες όχι μόνο λάτρευαν τους θεούς μέσω του χορού, αλλά πολεμούσαν χορεύοντας και τιμούσαν με το χορό όλες τις δραστηριότητες της ζωής τους από τη γέννηση έως το θάνατο.
Ο Σωκράτης -που κι ο ίδιος χόρευε το Μέμφη -έλεγε :
Ο χορός διαμορφώνει έναν ολοκληρωμένο πολίτη. Αυτοί που είναι ικανοί να τιμήσουν αποτελεσματικά τους θεούς μέσω του χορού είναι και οι καλύτεροι πολεμιστές. Ο χορός δίνει στο σώμα τις σωστές του αναλογίες.

Οι δείξεις

Η «δείξις», στην τέχνη της «μουσικής» υποδηλώνει έναν λεπτομερειακό κώδικα από
συμβολικές κινήσεις των χεριών, τις «χειρονομίες», τους «νόμους των χεριών». Ο αρχαιοελληνικός αυτός κώδικας συμβολικών χειρονομιών είναι παρόμοιος μ΄αυτόν που έχει αναπτύξει η ινδική τέχνη, τα hastas ή mudras.
Δυστυχώς η ελληνική τέχνη των μουσών χάθηκε, ενώ η ινδική τέχνη ζει, συνδέοντάς μας με την αρχαία σοφία και τη διφυή φύση της τέχνης, ως θεραπευτικής μεθόδου και ως μέσου προσωπικής ανάπτυξης και ευ ζην.

Ο χορός στην Ινδία – το Νάτυαμ

Χορός, μουσική και θέατρο, αποτελούσαν στην αρχαία Ινδία τις τρεις πτυχές της ίδιας
τέχνης, ‘’Νάτυαμ’’. Ο Μπάρατα Νάτυαμ είναι ένας αρχαίος θεατρικός χορός που άνθισε στο νότο της Ινδίας, κυρίως στην περιοχή Tamil Nadu. «Νάτυαμ» σημαίνει τέχνη και «Μπάρατα» άνθρωπος. Θα μπορούσε να μεταφραστεί στα ελληνικά ως «η τέχνη των ανθρώπων».
Επί δύο χιλιετηρίδες χορευόταν μέσα στους ναούς από ιέρειες (τις ντεβαντάσι) και μόνο τα τελευταία 70 χρόνια η τέχνη αυτή παρουσιάζεται στη σκηνή. Παντρεύει το ρυθμό και τη χορευτική δυναμική, με τη μελωδία και την ποιητική έκφραση των «χειρονομιών», σε συνδυασμό με την έκφραση του προσώπου.

Rasa
Η μεταβίβαση ενός συναισθήματος από τον καλλιτέχνη στο κοινό και η επικοινωνία που αναπτύσσεται μεταξύ τους, δημιουργούν μία αισθητική εμπειρία απόλαυσης, το ράσα, που έχει αξία πνευματικής τροφής και είναι ο στόχος αυτής της τέχνης.
Η τέχνη της έκφρασης των συναισθημάτων ενός ποιητικού κειμένου στην ινδική τέχνη λέγεται αμπίναγια. Αποτελείται από τις εκφράσεις του προσώπου και τη γλώσσα των χεριών. Παρόμοια στην αρχαιοελληνική ορχηστική, ο χορευτής σκιαγραφούσε διαφορετικούς χαρακτήρες, εξέφραζε συναισθήματα, και ο στόχος ενός τέτοιου θεάματος ήταν η κάθαρση και το γνώθι σ’αυτόν.

Nava Rasas
Θα σας παρουσιάσω τα εννέα βασικά συναισθήματα, έτσι όπως παρουσιάζονται στα αρχαία εγχειρίδια του χορού, τα λεγόμενα «Νάβα ράσα». Οι εννέα βασικές συγκινησιακές καταστάσεις, γύρω από τις οποίες δομούνται όλες οι αποχρώσεις των ψυχολογικών διακυμάνσεων.
1. sringara αγάπη/έρωτας (έρωτας για το άλλο φύλο, αγάπη για παιδιά ή ζώα, αγάπη-ευλάβεια για το θείο)
2. karunia(m) συμπόνοια
3. vira(m) θάρρος, ηρωισμός
4. bibatsa(m) απέχθεια
5. hassya(m) περιφρόνηση, περίγελως
6. adbutha(m) θαυμασμός, κατάπληξη
7. raudra(m) θυμός
8. baya(m) φόβος, και
9. shanta ειρήνη, γαλήνη: αυτή δεν είναι συγκίνηση ή συναίσθημα αλλά απουσία συγκίνησης.

Επίδειξη των 9 rasa.

[παράσταση]

Η γλώσσα των χεριών στην αμπίναγια

Η γλώσσα των χεριών είναι μια κωδικοποιημένη δακτυλική αλφάβητος 52 διαφορετικών χειρονομιών.
Οι όμορφες κινήσεις των δακτύλων στα καθαρά χορευτικά κομμάτια, είναι απλώς η συμβολή των χεριών στο χορό. Στα αφηγηματικά όμως μέρη, οι κινήσεις αποκτούν νόημα, και παίζουν το ρόλο των λέξεων. Έτσι με αυτό το χορό διηγούμαστε ιστορίες, χρησιμοποιώντας τη γλώσσα των χεριών. Και όπως σε όλες τις γλώσσες υπάρχουν τα φωνήεντα και τα σύμφωνα, έχουμε και εδώ έναν κώδικα απόλυτα επεξεργασμένο, που αποτελείται από 28 κινήσεις του ενός χεριού, 24 κινήσεις των δύο χεριών και άπειρους συνδυασμούς.

Έκφραση και χειρονομίες στην αρχαία Ελλάδα

Για τους αρχαίους Έλληνες, αυτός ο μη-λεκτικός κώδικας επικοινωνίας ήταν μεγάλης
θεραπευτικής και ψυχικής σημασίας. Πολλοί συγγραφείς έχουν περιγράψει γλαφυρά αυτή τη «σιωπηλή γλώσσα» των χεριών:
΄΄[…]δάχτυλα φωνήν έχοντα΄΄
[…]πολύτροπα δάχτυλα πάλλων
[…] σκιρτήματα χειρών΄΄

Ο Λεσβώναξ, φημισμένος συγγραφέας από τη Μυτιλήνη, αποτελούσε τους καλλιτέχνες «χειροσόφους», γιατί κατείχαν μια σοφία, έλεγε, που μπορούσε να μεταδοθεί μόνο μέσω των χεριών.

΄΄[…] Ακούω άνθρωπε α ποιείς, ουχ ορώ μόνον,
αλλά μοι δοκοίς ταις χερσίν αυτές λαλείν΄΄.
(ακούω άνθρωπε όσα κάνεις, όχι μόνον σε βλέπω, αλλά μου φαίνεσαι πως μιλάς με τα ίδια σου τα χέρια).

Πίστευαν ότι έχει τόση δύναμη η σοφία των χεριών, ώστε ο θεατής να γίνεται καλύτερος μετά από την παρακολούθηση ενός θεάματος. Η όρχηση ήταν επιστήμη παραστατική, που φανέρωνε τα μη φαινόμενα. Ο Πλούταρχος έλεγε ότι η «δείξις» (χειρονομία) δεν πρέπει να είναι μιμητική, αλλά δηλωτική: «δηλωτική αληθώς των υποκειμένων».

Επίδειξη hastas
[παράσταση]

Ας δούμε τις κινήσεις του ενός χεριού στα σανσκριτικά όπως μεταδίδονται από δάσκαλο σε μαθητή μέχρι σήμερα. Και θα είχε ενδιαφέρον αν προσπαθούσατε και εσείς να κάνετε τις κινήσεις αυτές των χεριών και να τις λέτε μαζί μου:

Pataka, stripatako, ardhapataka, karterimukaha
mayurakyo, ardhachandrashtra, arala, shukatundakaha
mushtishcha, shikarakyaschcha, kapita, katakamukaha
suchi, chandrakala, padmakosha, sharpashirastata
mirgashisrxha, simhamukaha, kangulashcha, alapadmakaha
chaturo, brahmarashchaiva, hamsassio, hamsapakshakaha
sandamsho, mukulashchaiva,tamrachudra, trishulakaha

Ας δούμε τώρα μερικούς συνδυασμούς διαφόρων hastas μαζί με έκφραση συναισθημάτων.

ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΣΥΝΔΥΑΣΜΩΝ HASTAS
[παράσταση]

Με την κίνηση tripataka μπορούμε να δείξουμε τον κορμό ενός δέντρου. Τα κλαδιά. Τη φωτιά. Το περιστέρι.
Με την κίνηση alapadma μπορούμε να δείξουμε τον ανθισμένο λωτό. Το πρόσωπο. Την ομιλία.
Το ολόγιομο φεγγάρι.
Με το συνδυασμό brahmari και alapadma, μιά μέλισσα που τρυγάει το νέκταρ ενός λουλουδιού.
Με το συνδυασμό shikara, katakamuka, simhamukaha, hamsassio δείχνουμε το ελάφι που το λαβώνει ο κυνηγός και πεθαίνει.

Εισαγωγή Χορευτικού κομματιού (Baja Mana)

Τώρα θα σας παρουσιάσω ένα χορευτικό κομμάτι. Είναι λατρευτικό, όλο συναίσθημα, αφιερωμένο στον ημίθεο Ράμα, που συμβολίζει την ψυχική ωριμότητα, την εντιμότητα, την πραότητα και την ορθή σκέψη. Αναφέρεται σε δύο μύθους σύμφωνα με τους οποίους το άγγιγμα του ποδιού του Ράμα προκάλεσε αλλαγές, μεταμόρφωση. Υποδηλώνεται έτσι η δυνατότητα της πνευματικής μεταμόρφωσης και απελευθέρωσης από τους νοητικούς περιορισμούς της ύλης.
Η πρώτη ιστορία αναφέρεται στη δημιουργία του Γάγγη.

Μια φορά , ο άρχοντας των δαιμόνων ο Μπάλι, είδε να τον πλησιάζει ένας νάνος. «Τι θέλεις»; του λέει. «Να , τίποτα βασιλιά μου, 3 πόδια γης» «Μπορείς να τα έχεις» του λέει ο βασιλιάς. Και για να κλείσει τη συμφωνία σύμφωνα με το έθιμο της εποχής, του έπλυνε τα πόδια. Και τότε έγινε ένα θαύμα. Από το πόδι του νάνου που δεν ήταν άλλος από το Ράμα, άρχισε να τρέχει νερό που έγινε ορμητικό ποτάμι, απειλώντας τη γη. Τότε ο Σίβα σταμάτησε το χείμαρρο μέσα στα πυκνά μαλλιά του και από τις σταγόνες που έπεσαν πάνω στη γη δημιουργήθηκε ο Γάγγης .

Στην επόμενη ιστορία, γίνεται αναφορά στην αναγκαιότητα ανάπτυξης της διάκρισης, και τη δυνατότητα της εσωτερικής μεταμόρφωσης.
Έζησε κάποτε ένας σοφός που είχε αναπτύξει μεγάλες μαγικές δυνάμεις, ο Γκάουταμα. Ο Γκάουταμα είχε για γυναίκα του την πανέμορφη Αχάλια. Μια μέρα, ο ΄Ιντρα, ο βασιλιάς των θεών, είδε την Αχάλια και μαγεύτηκε. Για να την κατακτήσει αποφάσισε να μεταμορφωθεί. Πήρε λοιπόν τη μορφή του άνδρα της του Γκάουταμα και αφού την ξεγέλασε την παρέσυρε στην καλύβα. Την ώρα που άρχισε να βραδιάζει ο Γκάουταμα επέστρεψε στο σπίτι του. Μόλις είδε τη γυναίκα του
στην αγκαλιά του ΄Ιντρα, οργίστηκε και την καταράστηκε να γίνει πέτρα. Όπως και έγινε. Πέρασαν πολλά χρόνια. Μια μέρα καθώς ο Ράμα περπατούσε μέσα στο δάσος, σκόνταψε πάνω στην πέτρα και το άγγιγμα του ποδιού του έκανε το θαύμα. Η Αχάλια ζωντάνεψε και πάλι.

[παράσταση]

Η αναγκαιότητα της ιερής τέχνης στην κοινωνία.
Θα τελειώσω με μερικές σκέψεις σχετικά με την αναγκαιότητα της ιερής τέχνης στην κοινωνία.
Έχει θέση η ιερή τέχνη στη σημερινή κοινωνία; Πιστεύω πως ναι. Πιστεύω πως είναι αναγκαία σήμερα περισσότερο παρά ποτέ.
Στις μέρες μας, μαζί με το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης, βλέπουμε τη διαστρέβλωση και τον εξευτελισμό πολιτισμικών και ηθικών αξιών, καθώς και τη διάδοση ανούσιων και άνευ αξίας πληροφοριών από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αλλά και από τις θεατρικές σκηνές.

Ο καθρέφτης της παγκοσμιοποιημένης εποχής, αντανακλά το είδωλο της ελλιπούς ακεραιότητας και ταυτότητας μας ως άνθρωποι και ως πολίτες μιας χώρας με τόσο πλούσια πολιτιστική κληρονομιά.
Ο ρόλος της Natya, της τέχνης, ως τρόπος εκπαίδευσης, εξύψωσης και πνευματικής ολοκλήρωσης σήμερα βρίσκεται σε κίνδυνο. Όπως έγραψε ο μεγάλος θεατρικός δάσκαλος Κονσταντίν Στανισλάφσκι (1863-1938), «το θέατρο έχει τη δύναμη να κατευνάζει ή να διαφθείρει το κοινό». Ως καλλιτέχνης και ως άνθρωπος, νοιώθω την επείγουσα ανάγκη να προφυλάξω τις σπουδαίες πηγές της ανθρωπότητας. Ως απάντηση στον ολέθριο χείμαρρο του ωμού υλισμού, οι τέχνες του χορού και του θεάτρου θα πρέπει να ξαναβρούν τον αρχικό τους σκοπό και λειτουργία, και να ξαναγίνουν φορείς πολιτισμού με νόημα και ουσία.

Το θέατρο και ο χορός πρέπει να θυμηθούν και να αναγνωρίσουν και πάλι τη δύναμη ίασης που διαθέτουν. Να παίξουν και πάλι τον αρχαίο ρόλο τους, εξυψώνοντας το κοινό, από τα επουσιώδη στην οικουμενική και πνευματική διάσταση, οδηγώντας έτσι τους ανθρώπους σε ευζωϊα.

Σας ευχαριστώ.

————————————

ΜΑΝΟΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ

Η Ιαπωνική Ευζωΐα

 

ΕΥΖΩΙΑ
(ορισμός)  καλή ζωή, ευημερία, καλοπέραση, ευτυχία, άνετη ζωή, ευπορία / Αγγλ. healthy life, wellbeing, welfare

Ο όρος Ευζωία είναι Ελληνική λέξη. Η προσπάθεια να μεταφραστεί από λαό σε λαό και από εποχή σε εποχή, συναντά αρκετές δυσκολίες, παίρνοντας «μορφή» και «χρώμα» αναλόγως το ιστορικό, γεωπολιτικό και θρησκευτικό υπόβαθρο του κάθε έθνους, ώστε να εκφραστεί εν τέλει κατανοητά, η διαφορετική σκέψη του ευ ζην του κάθε λαού, προσλαμβάνοντας και απορρίπτοντας συγχρόνως πρακτικές, πεποιθήσεις και μεθόδους. Στην εορτή των Χριστουγέννων, για παράδειγμα, τα «χοιροσφάγια» αποτελούν μία αναγκαστική ετήσια πρακτική που στοχεύει στην παραδοσιακή κατανάλωση του χοιρινού κρέατος από το Ορθόδοξο Χριστιανικό Ελληνικό οικογενειακό τραπέζι, ως ποιοτικού μέσου διατροφής και ζωής, την ίδια στιγμή που ο, μουσουλμανικής και εβραϊκής πίστης, Έλληνας ή μη, θα ακολουθήσει μία διαφορετική διατροφική εθιμοτυπία, κατακρίνοντας συγχρόνως τις συνήθειες των πρώτων (το χοιρινό χαρακτηρίζεται ως «ακάθαρτο» και από τους δύο).

Το ίδιο συναντάται στα λαογραφικά ήθη και έθιμα, με τα πανηγύρια να θεωρούνται παγκοσμίως ως «παραδοσιακά της φυλής», κι ας τυγχάνουν (κάποια) απαγορεύσεων από τις Αρχές κάθε χώρας στην οποία τελούνται, καθώς θέτουν υπό αμφισβήτηση την πολιτική, θρησκευτική (στην περίπτωσή μας την «ορθόδοξη») και κοινωνική ορθότητά της (πχ αυτόχθονες Ainu της Ιαπωνίας, Βραζιλία, Αυστραλία, Ινδία, Ινδιάνικες φυλές σε ΗΠΑ, Καναδά, Περού κ.α).

Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό πως, ο πολύπλοκος ορισμός της προσλαμβάνει μία πολιτική και συγχρόνως ανθρώπινη διάσταση, περιλαμβάνοντας παράγοντες οικολογικούς (διαχείριση φυσικών πόρων, απορριμμάτων, χρήση κάθε νέας μορφής κινητικής ενέργειας, σεβασμός στη Μητέρα Φύση) διατροφικούς (ποιοτική και ήπιας μορφής διατροφή του διαρκώς αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού και ατομικά με τη σωστή και ισορροπημένη διατροφή του καθενός), ψυχολογικούς (ψυχική υγεία ατόμου), οικονομικούς (κρατική οικονομική ευημερία, αξιοπρεπές επίπεδο ζωής) κ.α Στους πολιτικούς δε, βρίσκει κανείς την ανάγκη μη ύπαρξης πολεμικών συγκρούσεων, που μπορεί να οδηγήσουν στην διόγκωση των μεταναστευτικών ρευμάτων και στον κλονισμό του πυρήνα της καθημερινότητας και συνεπώς του ευ ζην.

Η Ευζωία στην Ιαπωνία

Η κάθε Ιαπωνική λέξη μπορεί να επιδέχεται μέχρι και.. εννέα διαφορετικών ερμηνειών. Όταν οι Ιάπωνες θέλουν να αναφερθούν στην σημασία της λ. «Ευζωία», αναφέρονται (συμπτωματικά;) στην φράση «Seitai – Sotai» που μεταφράζεται «Φυσική Εξισορρόπηση». Πρωτοαναφέρθηκε από τον Ιπποκράτη (6ος π.Χ). Από τότε που έφτασε στα αυτιά του Ιάπωνα, υιοθετήθηκε και χαράχθηκε βαθειά μέσα στην ψυχή του, αποτελώντας ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά της φυλής. Η «εξισορροπημένη» σχέση, στηριγμένη στην αρμονική συνύπαρξη, ανθρώπου – Φύσης (Σημ: η Ιαπωνία σήμερα με τους 85 εκατ. κατοίκους έχει 76% δασοκάλυψη!), η ισόρροπη σχέση των ανθρώπων μεταξύ τους, η ισόρροπη σχέση του πολίτη με το κράτος, η ισόρροπη σχέση του ανθρώπου με τον Εαυτό του (ως μέρους του Όλου του Έθνους), και άλλα τόσα, αποτελούν, για τον/ την Ιάπωνα του σήμερα, την Συνέχεια της καλής και ισορροπημένης ζωής (ευ ζην) από την δημιουργία του πρωτο – μυθικού ιαπωνικού κράτους – έθνους, μέχρι τώρα, εφ όσον τα πάντα (κυριολεκτικά) «τελούν υπό Έλεγχο» (σε όλους ανεξαιρέτως τους τομείς: κρατικό, διοικητικό, δημόσιο, επιτροπικό, επαγγελματικό, εκπαιδευτικό, κλπ), για την επίτευξη της Ευζωίας του Όλου και της Συνέχειας αυτής στον χρόνο, στην Χώρα της Ανθισμένης Κερασιάς.

Αυτό που χαρακτηρίζει, λοιπόν, το Ιαπωνικό έθνος – κράτος από τα υπόλοιπα, είναι τα δύο Εθνικά Ιαπωνικά Συνθήματα που επιζούν αιώνια: «Έλεγχος και Συνέχεια». Ανέκαθεν η Ιαπωνία τηρoύσε και τηρεί ευλαβικά κάθε εθνική παράδοση και θρησκευτικό έθος (βουδιστικού και σιντοϊστικού τύπου). Όλα στοχεύουν στην πραγμάτωση του ευ ζην (πνευματικά και σωματικά), με τους βουδιστικούς ναούς να αποτελούν σύμμαχο του Κράτους, λειτουργώντας διαχρονικά ως νοσοκομεία, σχολεία, εκπαιδευτήρια, θεραπευτήρια – γυμναστήρια κλπ.

Ως πρώτιστο Μέσον για την προσπάθεια Συμμετοχής του Ιάπωνα στην (πάντοτε υπό κρατικό ή αυτοκρατορικό έλεγχο και καθοδήγηση) Ευημερία / Ευζωία, από την αρχαιότητα έως σήμερα, θεωρούνται οι παραδοσιακές Θεραπευτικές ή Καλλισθενικές (= ενίσχυση – διατήρηση του «Σθένους», δηλ. της σωματικής δύναμης, ορμής, ηθικής δύναμης, θάρρους, τόλμης) Τέχνες / Toyo Igaku. Πέραν αυτών, η συστηματική ακολουθία (Συνέχεια) της (υπό «Έλεγχο») ιαπωνικής διατροφής (ψάρι, χορταρικά, ρύζι, τσάι),  που θεωρείται από τις πιο υγιεινές παγκοσμίως, καταλαμβάνει σημαντική θέση στην επίτευξη της Ευζωίας. Ακολουθούν η Ευνομία (επιβράβευση του ατόμου από το Κράτος, βάσει δίκαιων νόμων), το Θέατρο (No, Kabuki, Kyogen), η Μουσική, η Ποίηση, η Ενδυμασία – Κόμμωση. Κυρίαρχο ρόλο καταλαμβάνουν οι Τελετές (εθιμοτυπία, ετικέτα κ.α).

Η Ευζωία για τον Ιάπωνα (διαχρονικά) είναι μία σύνθετη έννοια, που εμπεριέχει σε ένα μεγάλο και σημαντικό ποσοστό τον όρο «Δια Βίου Μάθηση / Εκπαίδευση» σε κάθε αντικείμενο που επιλέγει ως άνθρωπος. Από την πρωτοεμφανιζόμενη φυλή στα (λεχθέντα πια) ιαπωνικά εδάφη, έως τον σύγχρονο Ιάπωνα, διακρίνουμε το χαρακτηριστικό της διαχρονικής επιμόρφωσής του και πνευματικής του ανάτασης, κάτι που δικαιολογεί την σημερινή κυριαρχία της Χώρας στον τεχνολογικό και οικονομικό κόσμο. Όλα αυτά χάρη στην τήρηση των παραδοσιακών πρακτικών και δογμάτων της.
Η Ιαπωνία, αν μη τι άλλο, παραμένει, έως σήμερα (κατά κάποιον τρόπο), αινιγματική και μυστηριώδης, καταλαμβάνοντας οι κάτοικοί της, την θέση του μακροβιότερου λαού του κόσμου (μαζί και οι Έλληνες της ν. Ικαρίας). Ας προβληματιστούμε…

Naikan / «Κοιτώντας Εντός»

Το δόγμα «Κοίτα Εντός» (Naikan) ανήκει στην βουδιστική σέχτα Jodo – shin (σέχτα της «Καθαρής Γης»). Πρωτοεφαρμόστηκε (1949) σε ποινικούς κατάδικους και αργότερα σε (ψυχικά ή σωματικά) ασθενείς. Με την πάροδο του χρόνου και την χρήση του σε υγιή και μη άτομα κέρδισε την εκτίμηση παιδαγωγών, ψυχολόγων και ψυχιάτρων παγκοσμίως, αναγνωρίζοντάς το ως ένα άκρως αποτελεσματικό σύστημα ψυχανάλυσης και τρόπου ζωής για την συστηματική κάθαρση του Εαυτού και Ανανέωση της Ψυχής, από τα κακώς κείμενα των εποχών.
Πρόκειται περί μιας αναμορφωτικής και ψυχοθεραπευτικής Μεθόδου, καθοδηγούμενης ενδοσκόπησης, που ανέπτυξε ο YoshimotoIshin (1916 – 1988), επιχειρηματίας και πιστός βουδιστής. Κατά την διάρκεια των εργασίμων ωρών (από το πρωί έως το δειλινό) το άτομο – πελάτης καλείται να εξετάσει το παρελθόν του και να ανακαλέσει στην μνήμη βιώματα και καταστάσεις. Τα ερωτήματα που θέτει σε συστηματική βάση (είτε καθημερινή) στον εαυτό του είναι τα εξής: α) Τι βοήθεια (ιαπ. Sewa) έλαβα; β) Τι έχω κάνει για να ανταποδώσω (ιαπ. Shimpai) αυτή τη βοήθεια; γ) Τι προβλήματα (ιαπ. Meiwaku) και ανησυχίες προκάλεσα σε άλλους; To υποκείμενο ενθαρρύνεται να θυμηθεί τα γεγονότα επακριβώς παρά μέσω διαταραγμένων εντυπώσεων.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, το υποκείμενο «επανακοστολογεί» την προσωπική του εικόνα, μέσω της υψηλής εγρήγορσης της ανάγκης για αγαθοεργίες,  αλληλεπιδραστικά με τους άλλους, και της αίσθησης αθεράπευτης ενοχής σε πιθανές άδικες συμπεριφορές του προς τους άλλους Κατά το τελικό στάδιο το υποκείμενο αναμένεται να αναζητήσει την εξιλέωση των ενοχών του, μέσω της Εποικοδομητικής εργασίας, ώστε να ξεπληρώσει τα Ευεργετήματα (που δέχθηκε) καθώς και να Υπηρετήσει την κοινωνία.

Η Θεραπεία στο Θιβέτ

Μεταξύ του 7ου – 9ου αι. μΧ, ο Γαληνός πέρασε στο Θιβέτ, μέσω του Δρόμου του Μεταξιού, ερχόμενος από τα Βυζαντινά εδάφη, όπως αναφέρουν πηγές του Θιβέτ. Η συμβολή του θεωρείται καταλυτική, όσον αφορά την μεταφορά πρακτικών του προς Ανατολάς, όπως για παράδειγμα αυτή της Ιπποκράτειας εξέτασης ούρων του πάσχοντος, που υιοθετήθηκε από τους θεραπευτές του Θιβέτ.
Η Θιβετανική («εσωτεριστική») Επιστήμη (Nangrig) περιλαμβάνει: Γραμματεία, Επιστημολογία, Τέχνες, Ιδιότητες και Θεραπευτική. Στις τεχνικές θεραπείας περιλαμβάνονται επίσης τα: Ταντρισμός, Αλχημεία, Φυσιοπαθολογία. Το 1696, στην πρωτεύουσα Λάσα (κοντά στο παλάτι Ποτάλα), στο Σιδερένιο Βουνό (Θιβ. Chagpori ή Σακπόρι), η θιβετανική βουδιστική (του Μαχαγιάνα Βουδισμού) αδελφότητα των Gelugpa (επικεφαλής της, πάντοτε, ο Δαλάι Λάμα), τις κωδικοποίησε και συστηματοποίησε, αποτελώντας ύλη των μοναχών – θεραπευτών Λάμα.

Η παραδοσιακή Ιαπωνική Θεραπευτική Τέχνη

Η αρχαία (βλ Kojiki) Iαπωνική Θεραπευτική Τέχνη βασιζόταν μόνο σε Εξορκισμούς, Καθαρμούς (Λουτρά, Ιαπ. Harai) και στην Βοτανοθεραπεία (kampo). Στον Θεραπευτικό Εξορκισμό επικεφαλής θεωρείται η Σιντοϊστικής θεότητα (kami) Opo – Namudi – No – Kami. Tα Harai (λουτρά σε ηφαιστειακές λίμνες) αναφέρονται, πολύ πριν, στην μυθολογία των αυτοχθόνων κατοίκων των ιαπωνικών (και όχι μόνο) νήσων, των Ainu.
Toν 5ο αι μΧ, ο Ιάπων Αυτοκράτωρ προσκάλεσε και επισκέφθηκαν την χώρα θεραπευτές από την Κίνα και την Κορέα. Η πρώτη σχολή ονομάστηκε «Naniwa No Kusushi» (πρακτικοί θεραπευτές της Νανίβα).
Το 718 μΧ συστήθηκε το «Ινστιτούτο της Θεραπευτικής» (Ten’ yakuryo) και το ήλεγχε το Υπουργείο Αυτοκρατορικού Οίκου. Δίδασκε τα : Ιατρική (σπλαχνολογία, χειρουργική, παιδιατρική κα), Βελονισμό, Θεραπεία Επιθεμάτων (moxa), «Μασάζ» (περιλαμβάνον χειροπρακτική), Ψαλμούς (εξορκισμούς) και Βοτανοθεραπεία. Απευθυνόταν στους πλουσίους και στις ανώτερες τάξεις οι φτωχοί και οι «απλοί» άνθρωποι έβρισκαν θεραπείες στους βουδιστικούς ναούς και λοιπές κοινότητες «ταγμάτων». Κατά την περ. Muromachi (1351 – 1568), λόγω των αλλεπάλληλων μαχών, πολέμων και ταραχών, αναπτύχθηκε η Θεραπευτική Μάχης, με προεξάρχουσες την Χειρουργική και την Χειροπρακτική.

Ιαπωνική Φυσική Αγωγή (Fitness) – Toyo Igaku Taijutsu

Το ιαπωνικό σύστημα φυσικής αγωγής (toyo igaku) διαχωρίζει τις φυσικές ασκήσεις σε δύο βασικές κατηγορίες: α. Taiso = ασκήσεις ευλυγισίας και ενδυνάμωσης, β. Taiataro = ασκήσεις σκλήρυνσης – παγιοποίησης. Και οι δύο κατηγορίες μπορούν να εκτελεστούν σε κλειστό ή υπαίθριο χώρο. Περιέχουν ασκήσεις κατ’ άτομο, κατά ζεύγη, αρκετές φορές χρησιμοποιούνται ειδικά όργανα εξάσκησης (καμία σχέση με τα δυτικού τύπου), ενώ αποτελούν μείγμα αρχαίου yoga, αναπνευστικών ασκήσεων, εκρηκτικών ή μακροχρονίων επαναλήψεων, απλών ασκήσεων ή συνδυασμών τους. Η διδασκαλία και η πρόοδος παρακολουθούνται απηνώς και σταδιακά οι ασκήσεις αποκτούν χαρακτήρα «ακροβατικής γυμναστικής»! Κάθε ηλικία ωφελείται από το toyo igaku εφ’ όσον οι τεχνικές του προσαρμόζονται σε κάθε «ηλικιακή απαίτηση».

Οφέλη
Το toyo igaku αλλάζει το ανθρώπινο σώμα καθιστώντας το υγιές, καλλίγραμμο και ρωμαλέο άμεσα και για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η δια βίου παρακολούθησή του, έχει καταστήσει τον ιαπωνικό λαό ως τον μακροβιότερο του πλανήτη (μη λησμονούμε τους δικούς μας Ικαριώτες).

Το toyo igaku, το αρχαίο judo (κλασσικό όχι sport) και η ιππασία, είναι οι μοναδικές Τέχνες Σώματος (Taijutsu) που ενδυναμώνουν τις περιτονίες στήριξης των εσωτερικών οργάνων του ανθρωπίνου σώματος. Οι μοναδικές!!! Πλην αυτού, η ιαπωνική φυσική αγωγή αιματώνει πλήρως κάθε σημείο που το χρειάζεται, αποτοξινώνει άμεσα τον οργανισμό, δυναμώνει τένοντες και μύες, διατηρώντας τους ευλύγιστους, ενισχύει τις αρθρώσεις, αυξάνει την αντοχή, συσφίγγει, ανορθώνει, σμιλεύει και μεταμορφώνει κάθε σώμα σε σιδερένιο.

Τsubo (Iαπ. Μτμ = Τα Σημεία)
Η διαφορά του από την δυτική πρακτική έγκειται στο εξής: o «δυτικός» θεραπευτής δίνει την θεραπεία (φάρμακα, κα) για το κρυολόγημα ή τον ρευματόπονο του υποκειμένου (πάσχοντος) ατόμου, προς αντιμετώπιση του συγκεκριμένου θέματος, χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψιν του την κάθε οργανική δυνατότητα ή τα φυσικά χαρακτηριστικά του.
Χρονολογείται προ 3.000 ετών (περίοδος Yayoi), όπου οι Κινεζικοί πληθυσμοί, βορείως του Κίτρινου Ποταμού, δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν θεραπευτικά βότανα, που απολάμβαναν οι κατοικούντες νοτίως του, οπότε και αναγκάστηκαν να καταπραΰνουν κάθε πόνο ή να αντιμετωπίσουν κάθε ασθένεια με μασάζ (amma) moxa και βελονισμό. Κατόπιν, αυτά εξαπλώθηκαν στην Ιαπωνία (6ος αι μΧ) υπό την ονομασία Tsubo (μτφ Σημεία).
Το Tsubo κατ’ αρχήν διαγιγνώσκει το σύμπτωμα. Έπειτα εξετάζεται κάθε αντικειμενική και υποκειμενική αιτία της κάθε πάθησης. Κατόπιν, επεμβαίνει. Διαχωρίζει το ανθρώπινο σώμα ως συντιθέμενο από όργανα που χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: έξι (6) όργανα «Ζο» και άλλα έξι «Fu». Η ισορροπία τους (Ιαπ. Seitai Sotai) σημαίνει Υγεία. Η ανισορροπία τους δείχνει Ασθένεια. Τα όργανα αυτά, σε συνδυασμό με την αρσενική δύναμη (Yang) και την θηλυκή (Yin) ισορροπούν στα πέντε (5) συνθετικά στοιχεία: ξύλο, φωτιά, γη, χρυσός και νερό. Η Βάση της Ανατολικής Θεραπευτικής είναι το να θεωρείται το κάθε Σύμπτωμα Ασθενείας ως φυσικό φαινόμενο. Για το tsubo, που ακολουθεί την Ανατολική θεραπευτική φιλοσοφία, η ανθρώπινη ύπαρξη είναι μόνο ΕΝΑ μέρος της Φύσης. Όταν ο άνθρωπος είναι έξω από την Γραμμή της Κυβερνώσας Φύσης, η φυσική του υγεία καταρρέει. Για να θεραπευτεί ο άνθρωπος θα πρέπει να επανατοποθετηθεί σε Αρμονία με τους Φυσικούς Νόμους.

Αmma Massage

Αποτελεί μία Παραδοσιακή Θεραπευτική με πρώτη αναφορά της στον Ιαπωνικό κώδικα Taiho (701 μΧ), του Υπουργείου Υγείας. Ο θεραπευτής εφαρμόζει στο υποκείμενο πιέσεις, τριψίματα, μαλάξεις και κτυπήματα σε συγκεκριμένα σημεία από το κέντρο του σώματος προς τα έξω, στοχεύοντας κυρίως στην επαναφορά της σωστής λειτουργίας των οργάνων. Τεχνικές της χρησιμοποιούνται από ασιατικές πρακτικές θεραπείας, γνωστές στον σύγχρονο κόσμο, όπως το shiatsu.
Την περ. Edo (1600 – 1868) οι χειροπράκτες, άνδρες και γυναίκες, των πλέον φημισμένων Οίκων (Hanaoka – ryu, Todo – ryu και Ishizaku – ryu) επιλέγονταν με ένα βασικό κριτήριο: να είναι τυφλοί.

«Judo το Θεραπευτικόν»

Το μόνο που χρειάζεται να ειπωθεί, ώστε να κατανοηθεί η σπουδαιότητα και το μεγαλείο της Τέχνης του Τζούντο, είναι το παρακάτω απόσπασμα από το βιβλίο «Τρίτο Μάτι» (εκδ. Κάκτος, Αθήνα 1975) του Θιβετανού Λάμα Ρόμπσαν Ράμπα:
«Το Μοναστήρι Σακπόρι, ο Ναός της Ιατρικής, ονομαζόταν τότε (19ος αι) «ο θρόνος της Ιατρικής Μάθησης» και αντιπροσωπευόταν στα κυβερνητικά συμβούλια. […] Στο Σακπόρι διδασκόμαστε μία Τέχνη που θα ονομάσω Τζούντο. Αυτή είναι η μοναδική γνωστή λέξη που πλησιάζει κάπως αυτό που θέλω να πω. […]Το γνωστό τζούντο είναι μία στοιχειώδης μορφή του συστήματός μας. Αυτό, δεν διδάσκεται σε όλα τα μοναστήρια, μα εμείς στο Σακπόρι το μαθαίναμε ώστε να αποκτήσουμε αυτοέλεγχο, να είμαστε ικανοί να αναισθητοποιούμε άλλους για ιατρικούς σκοπούς και για να μπορούμε να ταξιδεύουμε με ασφάλεια. Σαν Λάμα γιατροί αυτή την τέχνη πρέπει να την χρησιμοποιούμε μόνο για αυτοάμυνα και αυτοέλεγχο. […]Το Τζούντο αυτό, βοηθούσε στο να στερήσουμε από κάποιο πρόσωπο τη συνείδησή του όταν, για παράδειγμα, βάζαμε στη θέση τους σπασμένα κόκκαλα ή βγάζαμε δόντια […] Χάρις σε αυτό, δεν υπάρχει πόνος στις εγχειρήσεις ούτε επικίνδυνες επιπλοκές. Μπορεί κάποιος να αναισθητοποιηθεί πριν καταλάβει καλά – καλά τι γίνεται και μπορεί να ξυπνήσει ώρες ή δευτερόλεπτα αργότερα […] αν αναισθητοποιούσαμε ένα πρόσωπο τη στιγμή που μιλούσε, μόλις συνερχόταν, θα συνέχιζε την πρότασή του στο σημείο που διακόπηκε […] το ανώτερο αυτό σύστημα και ο στιγμιαίος υπνωτισμός εμπόδιζαν κάθε κατάχρηση αυτών των δυνάμεων […] στην αίθουσα όπου διδασκόμαστε τζούντο, τις λαβές, τα κλειδώματα, τα χτυπήματα και τον αυτοέλεγχο […] ο καθένας μας πάλευε με άλλους τρεις υποψηφίους […] όλα σκόπευαν στην εκπαίδευση του μυαλού σαν άσκηση του αυτοελέγχου μας. Ο Λάμα που μας δίδασκε τζούντο μπορούσε να νικήσει ταυτόχρονα δέκα επιτιθέμενους και με ένα μικρό χτύπημα στο λαιμό κάποιου ανθρώπου μπορούσε να τον αναισθητοποιήσει […] παρέλυε ακίνδυνα τον εγκέφαλο […] είμαστε σχεδόν άτρωτοι στα πεσίματα. Ένα μέρος του τζούντο διδάσκει πώς να πέφτεις μαλακά. Συνηθίζαμε να πηδούμε από τοίχους τρία και τέσσερα μέτρα ψηλούς, έτσι για παιχνίδι […] έπρεπε να απαγγείλουμε τους Κανόνες της Μέσης Οδού […] δυο μέρες τζούντο όπου δοκιμάσαμε όλες τις λαβές μας και ρίχναμε ο ένας τον άλλον αναίσθητο με τις αναισθητικές λαβές….».

Seiki Jutsu – Mέθοδος Ζωτικής Ενεργοποίησης και Αναζωογόνησης

Στην Ιαπωνία, «θεραπεία» σημαίνει «Επιστροφή στον Εαυτό, ώστε να γίνεις ο Αληθινός Εαυτός Σου». Η Μέθοδος αυτή, βοηθά ώστε, να αποκτήσει κανείς την δική του Αυτοθεραπευτική Δυνατότητα. Σε λίγο καιρό, αισθάνεται Ενεργή την δική του Εσωτερική Αντίδραση Θεραπείας, εφ΄ όσον «Πηγή Θεραπείας, είναι η Ακολουθία της Σοφίας του Σώματος»! Αποτελεί την πιο κατάλληλη και αποτελεσματική, σύμφωνα με την παγκόσμια Ιατρική Κοινότητα, άσκηση για τα άτομα της 3ης ηλικίας.
Το παραδοσιακό Ιαπωνικό Seiki Jutsu εγγυάται:
1. Eνδυνάμωση – Διάταση μυών (καλύτερη Ισορροπία και Αντοχή).
2. Ελάττωση του κινδύνου Πτώσεων κατά 23% τουλάχιστον.
3. Βελτίωση του Κυκλοφορικού Συστήματος.
4. Ενίσχυση του Ανοσοποιητικού Συστήματος.
5. Ευλυγισία.
6. Εμπλουτισμό των Συνθετικών Στοιχείων του αίματος.
7. Επαρκή αιμάτωση των Αρθρώσεων των Χόνδρων και των Οστών.

Kampo ή Kanpo – Ιαπωνική Βοτανοθεραπεία

Η αρχαία αυτή Κινεζική Θεραπευτική Τέχνη και οι Τεχνικές της έφθασαν, μέσω Κορέας, στην Ιαπωνία (4ος αι μΧ). Το «Ishinpo» του Yasuyori Tanba εκδόθηκε το 1000 μΧ, περιγράφοντας τις τεχνικές Θεραπείας Kanpo. Το 1868 οι παραδοσιακοί θεραπευτές (όλοι τους και πολεμιστές της κάστας των Samurai) τέθηκαν υπό απαγόρευση (καθώς ιατρική ασκούσαν όσοι σπούδαζαν στα δυτικού τύπου παν/μια).
Το kanpo βασίζεται σε 3 αρχές: Ανθρώπινη Υγεία – Αντίδραση στο Εκχύλισμα – Συνταγή και Συστατικά Εκχυλισμάτων. Ενδείκνυται σε πρόσκαιρες ή/ και χρόνιες, ακόμη και σπάνιες παθήσεις. Λειτουργεί μέσω της Ομοιόστασης του οργανισμού, την οποία διατηρεί σε ισορροπία με τα εκχυλίσματα. Παρέχονται σε δόσεις των δύο συστατικών ή περισσοτέρων και σε συνδυασμούς.

———————————-

ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

Σαολίν Κουνγκ Φου
Η παράδοση που 1500 χρόνια τώρα, διατηρεί τις μεθόδους ανάπτυξης πνεύματος βάσει την φιλοσοφία του Ζεν και την άσκηση του σώματος μέσω των πολεμικών τεχνών του Ναού Σαολίν.

 

Πρώτο μέρος (Ευκαμψία)

Τον 6o αιώνα μχ. ένας Ινδός δάσκαλος ταξίδεψε από την Ινδία στην Κίνα και έφτασε στο ναό Σαολίν. Το όνομα του ήταν Μποντιντάρμα. Όταν έφτασε εκεί διαπίστωσε ότι κάποιοι μοναχοί δεν είχαν την φυσική κατάσταση να αντέξουν την απαιτητική πολύωρη αυτοσυγκέντρωση που όριζαν οι μοναστικοί τους κανόνες. Έτσι, για να τους βοηθήσει δημιούργησε ένα ιδιαίτερο είδος ασκήσεων ώστε να δώσει στους μοναχούς την απαραίτητη δύναμη. Η ιστορία λέει ότι διέμενε σε μια σπηλιά που υπήρχε στην κορυφή του βουνού που στους πρόποδες του φιλοξενούσε το μοναστήρι. Για εννέα χρόνια έζησε εκεί όπου μέσα από βαθύ διαλογισμό θεμελίωσε ένα σύστημα ασκήσεων για την ενδυνάμωση του σώματος αλλά και μια φιλοσοφία που συνδυάζει την καθημερινή δράση με την εσωτερική διαφώτιση. Αυτό ο τρόπος δράσης και αντίληψης ονομάστηκε “Τσαν” στα κινεζικά και αργότερα ορίστηκε ως “Ζεν” στα ιαπωνικά.

Δεύτερο μέρος (Δύναμη)

Το γεγονός ότι ο ναός ήταν χτισμένος μέσα στο δάσος έκρυβε πολλούς κινδύνους. Ο Μποντιντάρμα εκτός από τις ασκήσεις για την ανοικοδόμηση του σώματος και τον καθαρισμό του πνεύματος, εισήγαγε και τεχνικές μάχης με γυμνά χέρια. Οι μοναχοί του μοναστηριού αργότερα εξέλιξαν αυτές τις τεχνικές σε μια ολοκληρωμένη μέθοδο αυτοάμυνας και εσωτερικής καλλιέργειας που έγινε γνωστή ως το Κουνγκ Φου του ναού Σαολίν.

Τρίτο μέρος (Δεξιότητα)

Καθώς το μοναστήρι ήταν απομακρυσμένο από τον κόσμο οι μοναχοί έπρεπε να καλλιεργούν μόνοι τους μεγάλες εκτάσεις για να επιβιώσουν. Πολλές φορές για να υπερασπιστούν όχι μόνο τους εαυτούς τους αλλά τις ιερές γραφές και τα κειμήλια των προγόνων τους, χρησιμοποίησαν τα γεωργικά τους εργαλεία ως όπλα, μιας και αυτά ήταν άμεσα διαθέσιμα οποιαδήποτε στιγμή. Απλά φτυάρια, σκαλιστήρια, μεγάλα και μικρά μαχαίρια, σκούπες και απλά κοντάρια από μπαμπού, έγιναν το οπλοστάσιο που με αυτό περιφρουρούσαν τους εαυτούς τους και την κουλτούρα τους. Μάλιστα το πιο φημισμένο όπλο τους ήταν το κοντάρι οι τεχνικές τους αρχικά ξεκίνησαν από τη χρήση της σκούπας, μετέπειτα για να είναι πιο αποτελεσματικό χρησιμοποιήθηκε μόνο το ξύλο. Η έμφαση στη χρήση των όπλων δίνεται στην ταχύτητα, στην δύναμη και στην ακρίβεια των κινήσεών τους καθώς γίνονται προέκταση του σώματος.
Όλα τα όπλα των Σαολίν απαιτούν τέχνη και επιδεξιότητα να χρησιμοποιηθούν και τα πιο αθώα αντικείμενα όπως ένα απλό κοντάρι, στα χέρια ενός έμπειρου μαχητή γίνονται θαυμάσια μέσα υπεράσπισης.

Τέταρτο μέρος (Μίμηση)

Οι ασκητές Σαολίν ζούσαν βαθιά μέσα στα βουνά κοντά στη φύση. Ο στοχασμός τους στα χαρακτηριστικά των διαφόρων ζώων που ζούσαν στην περιοχή, αποτέλεσε πηγή έμπνευσης ώστε να μιμηθούν τις τεχνικές επιβίωσής τους.
Τίγρεις, λεοπαρδάλεις, αετοί, γερανοί, φίδια, αλογάκι της Παναγίας, ήταν μερικά από τα ζώα που κατοικούσαν στα βουνά γύρω από το ναό Σαολίν.
Οι μοναχοί παρατήρησαν υπομονετικά αυτά τα ζώα και ενσωμάτωσαν ορισμένες από τις κινήσεις τους προσαρμόζοντάς τες στην ανθρώπινη φυσιολογία.
Επιπλέον, μελετήθηκε το πνεύμα, η στάση τους καθώς και οι φυσικές και ενστικτώδης ενέργειές τους που τις χαρακτηρίζουν η αποφασιστικότητα και η καθοριστική δράση.
Οι ασκητές Σαολίν δεν αντέγραψαν απλώς τις κινήσεις των ζώων. Παρατηρώντας τις συνήθειές τους ενσωμάτωσαν στοιχεία τόσο για την ενδυνάμωση της υγείας αλλά και την σωστή δράση ανάλογα τις καταστάσεις.
Το πνεύμα του κάθε ζώου αντιστοιχεί σε πνευματικές αλλά και σε σωματικές ιδιότητες βάσει της Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής αλλά και της λαϊκής κουλτούρας της Κίνας την οποία το Σαολίν έχει ενσωματώσει στη φιλοσοφία και την πρακτική του.

Πέμπτο μέρος (Εναρμονίση – 6 Αρμονίες)
· Το σώμα συνδυάζεται με την πρόθεση – κίνηση με ακρίβεια και επίγνωση.
· Η πρόθεση συνδυάζεται με την συγκέντρωση – κίνηση του σώματος χωρίς σκέψη.
· Η συγκέντρωση συνδυάζεται με την αναπνοή – το “Τσι” (Βιοενέργεια).
· Η αναπνοή συνδυάζεται & καθοδηγείται από το πνεύμα.
· Το πνεύμα συνδυάζεται με την κίνηση – επιτυγχάνεται η εναρμόνιση.
· Οι κινήσεις πηγάζουν από την “κενότητα” – η “δράση χωρίς δράση”.

Έκτο μέρος (Ενοποίηση)

Πως μπορεί η σωματική άσκηση και κατ’επέκταση όλες μας οι καθημερινές δραστηριότητες να λειτουργήσουν ως έκφραση του “Ζεν”; Η μέθοδος “Σιν Γι Πα”, η ένωση της Καρδιάς (Σιν) και της Πρόθεσης (Γι) αντικατοπτρίζουν ένα αδιαίρετο σύνολο που το μυαλό γίνεται ένα με το σώμα και συμμετέχει ενεργά στο αιώνιο γίγνεσθαι του διαρκούς “τώρα”. Όταν αυτό επιτευχθεί δεν υπάρχει έξω και μέσα, εγώ και εσύ, αυτό και τα άλλα. Όλα γίνονται μια αέναη κίνηση μια συνεχείς δημιουργία – γίνονται “Ένα”.

[παράσταση επιπέδων της Τέχνης, από τους μαθητές της Σχολής]